وجوه اختلاف قرائات
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
وجوه اختلاف قرائات : انواع اختلافات موجود میان قرائات مختلف
دانشمندانی همانند ابن‌قتیبه، فخرالدین رازی، ابن‌جزری و دیگران، در مقام استقرای قرائات- علی‌رغم اختلاف انواع آن- برآمدند و کوشیدند تا وجوه اختلاف را نیز مشخص کنند. آنان به این نتیجه رسیدند که وجوه یا انواع اختلاف قرائات، به نمونه‌های ذیل محدود است:
1. اختلاف در اِعراب یا حرکات کلمه؛ 2. اختلاف در حروف کلمه؛ 3. اختلاف در تقدیم و تأخیر؛ 4. اختلاف در زیادت و نقصان.
صاحب ~التمهید فی علوم القرآن~ در این زمینه می‌نویسد:
انواع اختلاف قرائت‌ها بیش از حدّ شمارش است؛ مانند: اختلاف در حرکات از نظر اعراب و بنا، تقدیم و تأخیر، زیادت و نقصان، مدّ و قصر، تخفیف و تشدید، ترقیق و تفخیم، اخفا و اظهار، فک و ادغام، اماله و روم و اشمام و…
برخی از مؤلفان کوشیده‌اند تا این اختلافات را در هفت نوع منحصر کنند؛ نه از آن نظر که معتقد باشند منظور از «احرف سبعه» که در حدیث آمده، این اختلافات است؛ بلکه شاید برای تیمّن و تبرّک به این عدد است که در سخن پیامبر (ص) آمده است؛ ولی این تکلفی بیش نیست.
نیز ر.ک:اختلاف قرائات در حرکات، اختلاف قرائات در حروف، اختلاف قرائات در تقدیم و تأخیر، اختلاف در زیادت و نقصان.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه (334-336)
- تاریخ قراءات قرآن کریم : صفحه 113
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 94
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «وجوه اختلاف قرائات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
- اختلاف قرائات در تقدیم و تاخیر، اختلاف قرائات در حرکات، اختلاف قرائات در حروف، اختلاف قرائات در زیادت و نقصان