مفهوم وصف ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مفهوم وصف ( علوم قرآنی ) : یکی از اقسام مفهوم مخالف؛ دالّ بر انتفاع موصوف در وقت انتفای وصف
مفهوم وصف یا صفت، یکی از اقسام مفهوم مخالف است. «صفت» در اصطلاح نحوی، خصوص نعت است؛ اما در اصطلاح اصولی و علوم قرآنی عبارت است از هر چه بر موضوع عارض شود و صلاحیت داشته باشد موضوع را قید بزند و دایره موضوع را کوچک کند. بنابراین، صفت شامل نعت، حال، ظرف و عدد می‌شود.
مثال نعت: «إِن جَاءکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَیَّنُوا أَن تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ» (حجرات// 6) . مفهوم آیه این است که اگر غیر فاسق (عادل) خبر آورد، تبیّن واجب نیست.
مثال حال: «وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» (بقره// 187) . مفهوم آیه این است که نزدیکی با زنان برای غیر معتکف جایز است.
مثال ظرف زمانی: «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ» (بقره// 197) . مفهوم آیه این است که انجام حج در غیر ماه‌های حج، جایز نیست.
مثال ظرف مکانی: «فَاذْکُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ» (بقره// 198) . مفهوم آیه این است که ذکر خاص در غیر مشعرالحرام، مطلوب نیست.
مثال عدد: «فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِینَ جَلْدَةً» (نور// 4) . مفهوم آیه این است که حد قذف هشتاد تازیانه است، نه کمتر و نه بیشتر.
نیز ر.ک:مفهوم مخالف، مفهوم.
منابع
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مفهوم وصف ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مفهوم وصف ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه مفهوم وصف ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.