مفسّران طبقه پنجم
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مفسّران طبقه پنجم : طبقه پنجم مفسّران نزد شیعه و اهل‌سنّت
طبقات مفسّران نزد اهل‌سنّت، با آن‌چه شیعه می‌گوید، متفاوت است. مفسّران طبقه پنجم شیعه، آن دسته از مفسّرانی هستند که از زمان شیخ مفید به بعد به تفسیر روی آوردند. علوم شیعه و از آن جمله تفسیر، از زمان شیخ مفید، وارد مرحله جدیدی شد و اجتهاد رونق بیشتری یافت و مفسّران شیعه با توجه به روایات تفسیری، به استنباط از قرآن پرداختند. معروف‌ترین مفسّران این طبقه عبارتند از:
1. شیخ مفید (م 413 ق) مؤلف کتاب ~البیان فی أنواع علوم القرآن~.
2. ابوالقاسم مغربی معروف به وزیر (م 418 ق) ، مؤلف کتاب ~خصائص علم القرآن~.
3. محمد بن احمد وزیر، مؤلف کتاب ~متشابه القرآن~.
4. شیخ رشیدالدین محمد بن علی بن شهرآشوب، معروف به ابن‌شهرآشوب (م 588 ق) ، مؤلف کتاب ~متشابه القرآن و مختلفه~.
5. ابوالعباس اشبیلی، مؤلف کتاب ~علوم القرآن~.
امّا طبقه پنجم از مفسّران اهل‌سنّت طبق تقسیم‌بندی علامه طباطبایی (ره) کسانی هستند که روایات را با حذف اسناد، در تألیفات خود درج و به مجرّد نقل اقوال قناعت می‌کردند. برخی گفته‌اند اِختلال در نظم تفسیر از همین جا شروع و اقوال زیادی در این تفاسیر بدون مراعات صحت و اعتبار، نقل شد؛ تا جایی که احمد بن حنبل- که خود پیش از پیدا شدن این طبقه بود- گفته است: سه چیز اصل ندارد: مغازی، ملاحم و روایات تفسیری.