مجازات قرآن
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مجازات قرآن : مجاز‌های به‌کار رفته در قرآن
بیشتر علما وجود مجاز در قرآن را پذیرفته‌اند و عده‌ای مانند ظاهریه، ابن‌القاص ابوالعباس احمد بن ابی احمد طبری از شافعیه، ابوالحسن جَزَری (علیّ بن ابی الکرم محمد بن عبدالکریم بن عبدالله شیبانی، ملقب به عزّالدّین و مشهور به ابن اثیر جَزَری) ، ابوعبدالله بن حامد و ابوالفضل تمیمی از حنابله و ابومسلم اصفهانی و داود ظاهری، آن را منکر شده‌اند.
منکران چنین استدلال کرده‌اند:
1. متکلم از حقیقت به مجاز عدول نمی‌کند؛ مگر این که از آوردن حقیقت ناتوان باشد و به عاریه گرفتن مجبور شود؛ و این بر خداوند محال است.
2. مجاز مرادف با کذب است، و قرآن منزه از کذب است؛ بنابراین، مجاز در قرآن واقع نشده است.
در پاسخ، گفته شده:
1. علت عدول از حقیقت به مجاز، ناتوانی در بیان نیست؛ بلکه گاهی مجاز بلیغ‌تر از حقیقت است.
2. مجاز کذب نیست؛ بلکه استعمال لفظ در غیر ما وضع له است.
3. اگر در قرآن مجاز نباشد، نباید هیچ گونه تأکید، حذف، تکرار و امثال آن در قرآن وجود داشته باشد.
4. اگر مَجازات از قرآن حذف شود، بخشی از حسن و زیبایی قرآن از دست می‌رود.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه (254-255)
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 120
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 292
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه 329
- اسالیب البیان فی القرآن : صفحه 387
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مجازات قرآن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مجازات قرآن به زیرصفحه مجازات قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اسالیب البیان فی القرآن : صفحه 387
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 120
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 42
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 306
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه (254-255)، 255
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 120
- البرهان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 272
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 58
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 292
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه 329
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 295
- معارج الاصول : صفحه 56