متلاحمه ( فقه )

توضیح مفهومی

باضعه

باضِعه: جراحت موجب شکافتگی گوشت.

در اینکه باضعه به جراحتی گفته می‏شود که موجب شکافتگی گوشت به مقدار اندک شود یا جراحتی که موجب شکافتگی آن به مقدار زیاد گردد امّا به پرده استخوان) سمحاق (نرسد، اختلاف است.

جراحت یا در حدّ خراشیدگی پوست است یا در گوشت نیز نفوذ می‏کند لیکن به مقدار اندک و یا عمق نفوذش در گوشت زیاد است لیکن به پرده استخوان) سمحاق (نمی‏رسد.

در کلمات فقها برای سه مرتبه یادشده از جراحتها چهار اسم ذکر شده است: حارصه، دامیه، باضعه، و متلاحمه

که به طور قهری یکی از چهار اسم باید با یکی از سه اسم دیگر مترادف باشد. برخی، دامیه و حارصه را به مرتبه نخست جراحت) خراشیدگی پوست (تعریف کرده‏اند. برخی دیگر، مرتبه سوم جراحت) شکافتگی عمیق گوشت (را مفهوم باضعه و متلاحمه دانسته‏اند.

در تفسیر نخست، باضعه بر مرتبه دوم جراحت) شکافتگی سطحی گوشت (صدق می‏کند. در نتیجه، غیر متلاحمه خواهد بود؛ لیکن در تفسیر دوم، مرتبه دوم جراحت، دامیه نامیده می‏شود. درنتیجه، باضعه هم‏معنای متلاحمه خواهد بود. 1

از این عنوان در باب قصاص و دیات سخن رفته است.

قصاص در باضعه ثابت است2) ر قصاص (. دیه باضعه اگر بر سر و صورت واقع شود، بنابر اینکه باضعه غیر متلاحمه باشد دو شتر و بنابر ترادف آن با متلاحمه سه شتر است. 3 اگر باضعه در دیگر اعضای بدن باشد دیه آن بنابر مشهور به نسبت دیه عضو آسیب دیده به دیه سر است. از این‏رو اگر باضعه در یک دست واقع شود، دیه آن نصف دیه باضعه سر یعنی یک یا یک و نصف شتر خواهد بود؛ زیرا دیه سر، دیه کامل و دیه یک دست، نصف آن است. 4

1. المهذب‏البارع 362 /5؛ الروضة البهیة 2 268 /10. جواهر الکلام 3 355 /42. المبسوط 122 /7؛ شرائع الإسلام 4 1041 /4. جواهر الکلام 350 /43؛ تحریر الوسیلة 596 /2.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 46

اصطلاح‌نامه

یادداشت دامنه

جراحتی که نفوذش در گوشت عمیق است؛ لیکن به پوشش نازک روی استخوان نرسیده است.

مترادفات

از واژه «متلاحمه ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

باضعه

اعم

شجاج ( فقه )

وابسته

دیه متلاحمه ( فقه )

منابع

• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 10 : صفحه 79
• المغنی و الشرح الکبیرعلی متن المقنع جلد 9 : صفحه 659
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 36 : صفحه 97
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 8 : صفحه 8
• تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 541، 594
• جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 6 : صفحه 263، 265
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 24 : صفحه 57، 76، 101، 134، 150، 254، 271، 295
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 25 : صفحه 482، 511
• شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 4 : صفحه 234
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 46
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 65
• فرهنگ معارف اسلامی جلد 2 : صفحه 414
• فقه الامام جعفرالصادق جلد 6 : صفحه 374
• فقه السنة جلد 2 : صفحه 507
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 3 : صفحه 406، 409
• کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة جلد 5 : صفحه 358
• مبانی تکملة المنهاج جلد 2 : صفحه 380
• مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 9 : صفحه 409