عملکردها

قواعد عطف

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

قواعد عطف : اصول کلی در عطف چیزی بر چیز دیگر

عطف، مانند سایر مباحث ادبی قواعد و ضوابطی دارد. سیوطی در ~الاتقان~ در زمره قواعدی که مفسر نیازمند دانستن آن‌ها است در باره قواعد عطف با استشهاد به آیات قرآن بحث می‌کند.

اینک به برخی از این قواعد و اصول اشاره می‌کنیم:

1. اصل و قانون در عطف، عطف مفرد بر مفرد و جمله بر جمله است. بنابراین، عطف مفرد بر جمله و جمله بر مفرد، صحیح نیست.

2. اصل، عطف خبر بر خبر و انشا بر انشا است؛ ولی عطف خبر بر انشا و برعکس، محل اختلاف است.

3. اصل و قاعده در عطف، عطف اسم بر اسم و فعل بر فعل و به عبارت دیگر، جمله اسمیه بر اسمیه و جمله فعلیه بر فعلیه است. در عطف جمله اسمیه بر جمله فعلیه و عکس آن، اختلاف است.

4. اصل در عطف، عطف معمول عامل واحد بر همانند خود است؛ ولی در عطف دو معمول دو عامل بر یکدیگر، اختلاف است.

5. اصل در عطف، تغایر معطوف و معطوفٌ‌علیه است.

6. قاعده دیگر در عطف این است که عطف بر ضمیر مرفوع مستتر در صورتی جایز است که بین معطوف و معطوفٌ‌علیه فاصله باشد.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 101
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (380-384)

اصطلاح‌نامه

اعم

قواعد ادبی قرآن

وابسته

عطف

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قواعد عطف به زیرصفحه قواعد عطف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 380
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 101، 102، (120-136)
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه (120-136)