عناصر تشبیه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
عناصر تشبیه : موجودات به کار گرفته شده در تشبیهات قرآن
عناصر تشبیهات قرآن از طبیعت گرفته شده؛ طبیعتی که برای همه محسوس و مشهود است؛ درک و فهم آن احتیاج به علم و فرهنگ ندارد و منحصر به عصر و زمان و مکان خاص نیست. در طبیعت؛ حیوان، نبات و جماد وجود دارد و خداوند، این‌ها را به فرمان انسان درآورده و برای استفاده او آفریده است. انسان طبیعت را خوب می‌شناسد و با آن سازگار است؛ در نتیجه، فهم تشبیهات قرآن برای بشر آسان خواهد بود.
از مهم‌ترین عناصر تشبیه، خود انسان است؛ چنان‌که در قرآن برای مؤمن، کافر و منافق تشبیهاتی مانند: اعمی و اصم، بصیر و سمیع، حی و میت و… آمده است. در بقیه تشبیهات قرآنی، از حیوانات، نباتات و جمادات به شرح ذیل استفاده شده است:
1. حیوانات: کلب (سگ) ، حمار (الاغ) ، عنکبوت، ذباب (مگس) ، بَعوض (پشه) ، فراش (پروانه) ، جراد (ملخ) و انعام (چهارپایان) .
2. نباتات: عُرجون (شاخه خرما) ، اَعجاز نخل (درختان نخل) ، عَصف مأکول (کاه خردشده) و شجره طیبه و خبیثه (درخت پاک و ناپاک) .
3. جمادات: عِهن منفوش (پشم حلاجی شده) ، جبال (کوه‌ها) ، حجاره (سنگ) ، رماد (خاکستر) ، یاقوت، مرجان و….
منابع
- موسوعة الامثال القرآنیة جلد 2 : صفحه 481
اصطلاح‌نامه
وابسته
منابع
- موسوعة الامثال القرآنیة جلد 2 : صفحه 481