علایق مجاز

توضیح مفهومی

علایق مجاز : انواع مناسبت‌های میان معنای حقیقی لفظ با معانی مجازی

مشهور قدمای اصولی، اعتقاد دارند الفاظ در صورتی در معنای غیر موضوع له خود به کار رود که بین معنای موضوع له و معنای مجازی، ارتباط و مناسبتی وجود داشته باشد، که در اصطلاح به آنها علایق مجاز می‌گویند.

تعداد این علایق و مناسبت‌ها زیاد است که برخی از آنها عبارت است از:

1. علاقه مشابهت: مانند این که کلمه ' اسد ' ـ که به معنای حیوان مفترس است ـ بر مرد شجاع اطلاق شود، به این مناسبت که مرد شجاع، در شجاعت مانند ' اسد ' است؛

2. علاقه حالّ و محلّ: مانند قریه و اهل قریه که دو مفهوم جدا بوده و از این نظر که یکی در میان دیگری مستقر شده است، می‌توان قریه را به طور مجاز بر اهل قریه اطلاق کرد و گفت: ' و اسئل القریة '؛

3. علاقه جزء و کل: به سبب این علاقه می‌توان لفظ جزء را در تمام کل به کار برد؛ برای مثال، ' رقبه ' ـ گردن ـ را که جزئی از بدن انسان است، می‌توان به تمام انسان اطلاق کرد و گفت: ' أعتق رقبة '؛

4. علاقه سببیت و مسببیت؛

5. علاقه شرط و مشروط؛

6. علاقه ظرف و مظروف.

منابع

1. اصول الفقه جلد 2 : صفحه 67
2. اصول فقه : صفحه (14-15)
3. مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 32
4. کفایة الاصول : صفحه (34-35)
5. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «علایق مجاز» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

علاقه مجاز ( اصول فقه )

وابسته

مجاز ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه علایق مجاز به زیرصفحه علایق مجاز/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصطلاحات الاصول : صفحه 118
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 67
• اصول فقه : صفحه (14-15)
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 28، 46
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 325
• المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 146
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 81
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 165
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 23
• کفایة الاصول : صفحه 28، (34-35)، 35
• مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 32