عطف خاص بر عام
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
عطف خاص بر عام : یکی از انوع عطف؛ بیانگر فضل و برتری «خاص»
یکی از انواع عطف که از گونه‌های اِطناب نیز شمرده شده «عطف خاص بر عام» است. البته منظور از آن، خاص و عام به اصطلاح اصولی نیست؛ بلکه فراگیرتر بودن عام در مقایسه با خاص است. فایده این‌گونه عطف، اظهار فضل و برتری «خاص» است؛ گویا خاص از جنس عام نیست.
برخی آن را «عطف تجرید» نامیده‌اند؛ یعنی گویا خاص از جمله جدا و به تنهایی ذکر شده است؛ مانند:
1. «حَافِظُواْ عَلَی الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَی»؛ «توجه کامل داشته باشید نمازها را، به‌ویژه نماز وسطی» (بقره// 238) .
در این آیه «الصلاة الوسطی» خاص و به «الصلوات» (عام) ، عطف شده است.
2. «مَن کَانَ عَدُوًّا لِّلّهِ وَمَلآئِکَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِیلَ وَمِیکَالَ…»؛ «هر کس با خدا و فرشتگان و رسولان و جبرئیل و میکائیل دشمن است… » (بقره// 98) .
در این آیه با این که «جبرئیل» و «میکائیل» جزء فرشتگان هستند، جداگانه ذکر و به «ملائکته و رسله» عطف شده‌اند.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 464
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 240
- کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 3 : صفحه 280
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه عطف خاص بر عام به زیرصفحه عطف خاص بر عام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.