عام ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
عام ( اصول فقه ) : لفظ شامل تمام مصادیق مدخول آن
عام، در لغت، به معنای فراگیر بودن و شامل شدن، و عموم، به معنای شمول و فراگیری است.
در کتاب ' انوار الاصول ' آمده است:
' ان العام معناه الشمول لغة و عرفا '. [۱]
در اصطلاح علم اصول، از عام تعریف‌های متفاوتی ارایه شده است:
1. عام لفظی است که مفهوم آن همه افراد و مصادیقی را در بر می‌گیرد که صلاحیت انطباق بر آنها را دارد.
در کتاب ' انوار الاصول ' آمده است:
' ما یکون مستوعباً لجمیع الافراد التی یصدق علیها بمفهوم اللفظ '. [۲]
2. عام لفظی است مانند ' کل ' در مثال ' اکرم کل عالم ' که همه مصادیق مدخول خود (عالم) را که صلاحیت انطباق بر آنها را دارد در بر می‌گیرد.
در کتاب ' تهذیب الاصول ' آمده است:
' مادل علی تمام مصادیق مدخوله مما یصح ان ینطبق علیه '. [۳]
برخی معتقدند مفهوم عام و خاص از مفاهیم روشنی است که به تعریف نیاز نداشته و تعریف‌های موجود از نوع شرح لفظ می‌باشد.
نکته اول:
رابطه میان عام و خاص، رابطه نسبی و اضافی است.
نکته دوم:
گاهی لفظ عام بر خود حکم اطلاق می‌شود، نه بر لفظی که موضوع حکم است؛ یعنی گفته می‌شود این حکم عام است، به این اعتبار که تمام افراد موضوعش را شامل می‌گردد.
پانوشت
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 139
- مبادی فقه و اصول : صفحه 218
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 151
- اصطلاحات الاصول : صفحه 173
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 3 : صفحه 222
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 116
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 193
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 440
- اصول فقه : صفحه 160
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه (511-519)
- سیری کامل در اصول فقه جلد 7 : صفحه (579-581)
- ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه 351
- کفایة الاصول : صفحه 252
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «عام ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- عام کتابی
- به لحاظ امکان ووقوع تخصیص:
- عام آبی از تخصیص، عام مخصص
- به لحاظ جایگاه ورود:
- عمومات سنت، عمومات کتاب
- به لحاظ کیفیت تعلق حکم:
- عام استغراقی، عام بدلی، عام مجموعی
- به لحاظ متعلق عموم:
- عام احوالی، عام افرادی
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه عام ( اصول فقه ) به زیرصفحه عام ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 440، 451، 467، 519، 532
- اصطلاحات الاصول : صفحه 173
- اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 125، 132، 135، 140
- اصول السرخسی جلد 2 : صفحه 29
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 129، 139
- اصول فقه : صفحه 160
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 485
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 290، 307، 308، 310
- الفوائد الحائریة : صفحه 200
- القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 203
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 87
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 313، 314، 383
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 3 : صفحه 222
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 451، 452، 455، 456، 474
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 425
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 10، 13
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 111
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 193
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 85، 87، 91، 208
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 461
- ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه 351
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 219، 222، 223، 224، 286، 313
- بحوث فی علم الاصول جلد 7 : صفحه 16، 201، 221
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 459
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 484
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 97
- سیری کامل در اصول فقه جلد 7 : صفحه (579-581)
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 2 : صفحه 129، 150
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 166، 179
- علوم القرآن : صفحه 42
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه (511-519)
- کفایة الاصول : صفحه 252
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 120
- مبادی فقه و اصول : صفحه 218
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 81، 84
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 151، 161
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 352
- معارج الاصول : صفحه 81
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 116
- مقدمه ای برفقه شیعه جلد 1 : صفحه 517
- منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 295، 296، 420
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 233
- نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 233