صیغه نهی

توضیح مفهومی

صیغه نهی : هیئت دلالت کننده بر طلب ترک یا منع از فعل

صیغه نهی، صیغه‌ای است که بر طلب ترک و یا زجر (منع) از فعل دلالت می‌کند، خواه به صورت جمله انشایی و فعل نهی باشد، مثل: ' لا تفعل ' و یا به صورت تحذیر، مثل: ' ایاک ان تفعل ' و خواه به صورت جمله اسمی خبری باشد، مثل: ' هذا الفعل ممنوع علیک ' و یا به صورت جمله فعلی، مثل: ' لا تفعل ' که اِخبار در مقام انشا است.

در کتاب ' اصول فقه ' آمده است:

' المراد من صیغة النهی… کل صیغة تدلّ علی الزجر عن الفعل و ردعه عنه کصیغة ' لا تفعل ' او ' ایاک ان تفعل ' .

منظور از فعل در کلام بالا، همان معنای حدثی یا مصدری است که ماده نهی و یا امر بر آن دلالت می‌کند، مثل: ' ضرب ' که مصدر است و بر عمل خاص که ' زدن ' باشد، دلالت می‌کند.

این حدث گاهی امر وجودی است، مانند: ضرب و شرب در ' لا تضرب ' و ' لا تشرب ' و گاهی امر عدمی است، مثل: ترک صلات و ترک حج در ' لا تترک الصلاة ' و ' لا تترک الحج '.

درباره ظهور صیغة نهی، پنج دیدگاه وجود دارد:

1. در حرمت ظهور دارد؛ 2. در کراهت ظهور دارد؛ 3. مشترک لفظی بین حرمت و کراهت است؛ 4. برای قدر مشترک، یعنی مطلق طلب ترک، اعم از تحریمی و کراهتی وضع شده است؛ 5. توقف.

مشهور اصولیون معتقدند صیغه نهی در حرمت، ظهور دارد، هر چند در این مورد که این ظهور، ناشی از وضع است یا اطلاق و یا عقل، اختلاف وجود دارد.

منابع

1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 95
2. نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 402
3. فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 394
4. محاضرات فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 86
5. نهایة الاصول : صفحه 248
6. تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 373
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «صیغه نهی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

صیغ نهی، صیغه لاتفعل، هیئت نهی

وابسته

دلالت صیغه نهی بر طلب ترک، ماده نهی، نسبت زجری، نواهی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه صیغه نهی به زیرصفحه صیغه نهی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الاستنباط : صفحه 107، 108، 109
• اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 78
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 105، 106، 107
• اصول الفقه : صفحه 234
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 95
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 406
• اللمع فی اصول الفقه : صفحه 85
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 199
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 161
• المحکم فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 267
• المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 134
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 11، 536
• بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 14
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 224، 373
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 344، 346
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 95، 229
• فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 394
• فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 394
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 394
• فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 394
• کفایة الاصول : صفحه 182
• مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 57
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 4 : صفحه 182
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 81، 84، 86
• معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 90، 92
• مقالات الاصول جلد 1 : صفحه 347
• منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 5
• نهایة الاصول : صفحه 248
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 402