سببیت اشعری
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
سببیت اشعری : سببیت قیام اماره در حدوث مصلحت و جعل حکم واقعی طبق آن
سببیت اشعری، مقابل سببیت معتزلی بوده و به این معنا است که قیام اماره سبب ایجاد مصلحت در مؤدای اماره می‌گردد، و چون همه مصلحت در قیام اماره وجود دارد و طبق آن، حکم واقعی جعل می‌شود، پس احکام واقعی، تابع آرای مجتهدان است.
به بیان دیگر، اشاعره می‌گویند: خداوند در لوح محفوظ هیچ حکمی ندارد و جعل حکم از سوی خداوند، تابع فتاوا و آرای مجتهدان است؛ یعنی قیام اماره سبب حدوث مصلحت در جعل طبق مؤدای آن می‌شود و به همین دلیل، اگر روزی رأی و فتوای مجتهد عوض شود، حکم الله ـ حکم واقعی ـ هم تغییر می‌یابد، چون علت تامه و تمام موضوع برای جعل حکم، فتوای مجتهد است؛ بنابراین، اگر رأی او تغییر کند، موضوع هم تغییر یافته و با تبدیل موضوع، حکم نیز ضرورتاً تغییر می‌یابد. [۱]
نکته:
مسلک سببیت از مسالکی است که برای تفسیر چیستی مؤدای امارات، طرح شده و طبق آن، اماره جعل شده تا سبب تدارک و جبران مصلحت فوت شده واقعی در حق مکلف باشد. در بیان چگونگی سببیت در این مسلک سه دیدگاه وجود دارد [۲].
پانوشت
منابع
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 472
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 95
- شرح رسائل جلد 1 : صفحه 179
- شرح رسائل جلد 1 : صفحه 172
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 526
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه (43-45)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سببیت اشعری به زیرصفحه سببیت اشعری/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 429، 431
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 472
- المعجم الاصولی : صفحه 635
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 526
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 215
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 76
- شرح رسائل جلد 1 : صفحه 172، 179
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه (43-45)، 44
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 95
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 266، 269، 369