سالهای نزول قرآن
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سالهای نزول قرآن دوره 23 سالهای است که قرآن به تدریج بر رسول گرامی اسلام (ص) نازل شد. برخی از این سال‌ها به تناسب سوره‌ای که در آن سال نازل شده است به نام مخصوصی شناخته می‌شود. از مجموع این 23 سال، سیزده سال به نزول قرآن در مکه و ده سال به نزول قرآن در مدینه تعلق دارد.
این‌که چه سوره‌هایی در سالهای بعثت و هجرت نازل شد مورد اتفان همگان نیست؛ لذا گاهی ممکن است نام یک سوره به تکرار در سالهای مختلف بعثت یا هجرت ثبت شده باشد.
در اینجا بر اساس تاریخ بعثت و تاریخ هجرت پیامبر اکرم (ص) به سالهای نزول سوره‌های قرآن اشاره می‌کنیم:
1. سال اول بعثت (سَنَه افتتاحیه) : فاتحه، ناس، فلق، اخلاص، تبّت، کافرون، کوثر، ماعون، قریش، فیل، هُمَزة، عصر، تکاثر، قارعه، عادیات، زلزال، علق، تین، انشراح، ضحی، لیل، شمس، بلد، فجر، غاشیه.
2. سال دوم بعثت (سَنَه استعلائیه) : اعلی، طارق، بروج، انشقاق، مطفّفین، انفطار، تکویر، عبس، نازعات، نبأ، مرسلات، دهر، قیامت.
3. سال سوم بعثت (سَنَه دثاریه) : مدّثّر، مزّمّل، جن، نوح، معارج، حاقّه، قلم، مُلک.
4. سال چهارم بعثت (سَنَه واقعیه) : واقعه، الرحمن، قمر، نجم، طور، ذاریات، ق.
5. سال پنجم بعثت (سَنَه احقافیه) : احقاف، جاثیه، دخان، زخرف.
6. سال ششم بعثت (سَنَه شورائیه) : شوری، فُصّلت، زُمَر، مؤمن.
7. سال هفتم بعثت (سَنَه داوودیه) : ص، صافات، یس، فاطر (ملائکه) ، سبأ.
8. سال هشتم بعثت (سَنَه لامیه) : سجده، لقمان، روم، عنکبوت.
9. سال نهم بعثت (سَنَه طائیه) : قصص، نمل، شُعَراء.
10. سال دهم بعثت (سَنَه فرقانیه) : فرقان، مؤمنون، أنبیاء.
11. سال یازدهم بعثت (سَنَه سامریه) : طه، مریم، کهف.
12. سال دوازدهم بعثت (سَنَه نحلیه) : نحل، حِجر، إبراهیم، رعد، یوسف.
13. سال سیزدهم بعثت (سَنَه هودیه) : هود، یونس، أعراف، أنعام.
14. سال اول هجرت (سَنَه هجریه) : قدر، تغابن، منافقون، جمعه.
15. سال دوم هجرت (سَنَه بدریه) : بیّنه، صفّ، حدید.
16. سال سوم هجرت (سَنَه اُحُدیه) : محمد (ص) ، مجادله.
17. سال چهارم هجرت (سَنَه نضیریه) : حشر، ممتحنه.
18. سال پنجم هجرت (سَنَه خندقیه) : حُجَرات، حج.
19. سال ششم هجرت (سَنَه حدیبیه) : نساء، نور.
20. سال هفتم هجرت (سَنَه خیبریه) : طلاق، تحریم، أحزاب.
21. سال هشتم هجرت (سَنَه فتحیه) : فتح، أنفال.
22. سال نهم هجرت (سَنَه تبوکیه) : توبه، بقره.
23. سال دهم هجرت (سَنَه وداعیه) : آل عمران، مائده.
در مکی یا مدنی بودن بعضی سوره ها، و به تبع آن، در سال نزول این سوره‌ها اختلاف شده است. منشأ این اختلاف، روایات و نقل‌های موجود در این زمینه است. اسامی سوره‌های اختلافی به شرح ذیل است:
سوره فاتحه (حمد) ؛ نساء؛ یونس؛ رعد؛ حج؛ فرقان؛ یس؛ ص؛ محمد؛ حجرات؛ الرحمن؛ حدید؛ صف؛ جمعه؛ تغابن؛ ملک؛ دهر؛ مطفّفین؛ اعلی؛ فجر؛ بلد؛ لیل؛ قدر؛ بیّنه؛ زلزال؛ عادیات؛ تکاثر؛ ماعون؛ کوثر؛ اخلاص؛ فلق؛ ناس.
منابع
اصطلاح‌نامه
اخص
- سال اول بعثت، سال اول هجرت، سال پنجم بعثت، سال پنجم هجرت، سال چهارم بعثت، سال چهارم هجرت، سال دهم بعثت، سال دهم هجرت، سال دوازدهم بعثت، سال دوم بعثت، سال دوم هجرت، سال سوم بعثت، سال سوم هجرت، سال سیزدهم بعثت، سال ششم بعثت، سال ششم هجرت، سال نهم بعثت، سال نهم هجرت، سال هشتم بعثت، سال هشتم هجرت، سال هفتم بعثت، سال هفتم هجرت، سال یازدهم بعثت