دهان
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
دهان: از اعضای بدن.
به اوّلین قسمت دستگاه گوارش؛ شامل لبها، زبان، دندانها و غدد بزاقی دهان گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج و تجارت سخن رفته است.
طهارت: بنابر قول به نجس شدنِ درون اعضا) بواطن (نظیر دهان، اگر دهان بر اثر ملاقات با نجس یا متنجس نجس شود، با زوال عین نجاست به سبب بلعیدن آن، پاک میگردد. البته فروبردن نجس در صورتی که در آب دهان مستهلک نشود حرام است1) ر استهلاک (.
قرار دادن نگین عقیق، که بر آن، شهادت به توحید، نبوّت و امامت نوشته شده، در دهان میّت2 و بستن دهان او پس از مرگش3 و نیز نزدیک کردن تلقین کننده دهان خود را به گوشهای میّت هنگام تلقین4) ر تلقین (، مستحب است) ر تجهیز (.
صلات: کسی که به سبب خوردن سیر و پیاز و مانند آن، دهانش بو میدهد، در حدّی که بوی بد آن دیگران را میآزارد، مکروه است به مسجد برود. 5 بنابر مشهور، بستن دهان با دهان بند در نماز، در صورتی که مانع خواندن قرائت نگردد برای مرد مکروه است. 6
صوم: فروبردن اخلاط بینی اگر وارد فضای دهان نشود روزه را باطل نمیکند. در بطلان روزه با فروبردن اخلاط بینی
________________________________________
671
پس از ورود به فضای دهان اختلاف است7) ر آب بینی (.
خون آلود کردن دهان به سبب کشیدن دندان و مانند آن برای روزه دار مکروه است. 8
حج: خوشبو کردن دهان با جویدن اذخر) ر اذخر (هنگام دخول حرم مکّه) ر حرم (و مسجد الحرام مستحب است. 9
تجارت: بنابه تصریح برخی، بوی بد دهان برده، که ناشی از بیماری باشد) ر بَخَر (، عیب به شمار میرود و موجب ثبوت خیار برای خریدار است و او میتواند معامله را فسخ کند یا امضا نموده و ارش) ر ارش (بگیرد10) ر بو (.
) ر آب دهان (
1. العروة الوثقی 276 /1؛ التنقیح) الطهارة (2 252 - 250 /3. العروة الوثقی 3 124 /2. جواهر الکلام 4 23/4. العروة الوثقی 5 120 /2. جواهر الکلام 125 /14؛ توضیح المسائل مراجع 508 /1 م 6 915. جواهر الکلام 8 300 - 297 /16. 7 255 - 253 /8. العروة الوثقی 588 /3؛ توضیح المسائل مراجع 925 /1 م 9 1657. جواهر الکلام 236 /23. 10 281 /19 و 260.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 670
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 670