دلالت نهی مولوی بر فساد
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
دلالت نهی مولوی بر فساد : بحث از دلالت یا عدم دلالت نهی مولوی بر فساد متعلق آن
دلالت نهی مولوی بر فساد، مقابل دلالت نهی ارشادی بر فساد بوده و به این معنا است که مولا عبد خود را به گونهای، از انجام عبادت یا معاملهای نهی و ردع نماید که بر مبغوض بودن آن دلالت کند، مانند: نهی مولا از نماز در ایام حیض و یا نهی وی از بیع ربوی.
در این که آیا نهی مولوی بر فساد منهی عنه دلالت میکند یا نه، چند نظر وجود دارد:
1. عدهای معتقدند نهی مولوی ـ چه در عبادات و چه در معاملات ـ بر فساد منهی عنه دلالت میکند [۱] ؛
2. برخی دیگر هم چون ' ابوحنیفه ' و ' شیبانی ' بر این باورند که نهی مولوی ـ چه در عبادات و چه در معاملات ـ بر صحت منهی عنه دلالت میکند [۲] ؛
3. گروهی، بین معاملات و عبادات تفصیل داده و گفتهاند: اگر نهی مولوی به عبادات تعلق گیرد بر فساد منهی عنه، و اگر به معاملات تعلق گیرد بر صحت منهی عنه دلالت میکند [۳] ؛
4. مشهور اصولیون هم چون مرحوم ' محقق خراسانی ' [۴] میان تعلق نهی مولوی به مسبب یا تسبیب و تعلق آن به سبب تفصیل دادهاند؛ به این بیان که اگر نهی مولوی به مسبب یا تسبیب تعلق گیرد، بر صحت منهی عنه، و اگر به سبب تعلق گیرد، بر عدم صحت منهی عنه دلالت میکند؛
5. جمعی از اصولیون هم چون مرحوم ' محقق نایینی ' میان سبب و مسبب تفصیل دادهاند؛ یعنی اگر نهی مولوی به مسبب تعلق گرفت بر فساد، و اگر به سبب تعلق گرفت بر صحت دلالت میکند [۵] ؛
6. مرحوم ' شیخ عبدالکریم حائری ' معتقد است که نهی متعلق به عقود و ایقاعات اگر به لحاظ آثار آنها باشد، بر صحت دلالت میکند [۶] ؛
7. برخی گفتهاند اگر نهی مولوی به تسبیب معامله یا نتیجه آن تعلق بگیرد، در هر دو صورت، بر فساد منهی عنه دلالت میکند.
پانوشت
منابع
- تحریرالمعالم : صفحه 86
- نهایة الافکار جلد 1,2 : صفحه 459
- نهایة الافکار جلد 1,2 : صفحه 456
- سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : صفحه (118-119)
- الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (130-140)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاحنامه
اعم
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه دلالت نهی مولوی بر فساد به زیرصفحه دلالت نهی مولوی بر فساد/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 404
- اصطلاحات الاصول : صفحه 274
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 314، 317، 318
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 433
- الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (130-140)
- الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (130-140)
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 618
- تحریرالمعالم : صفحه 86
- درر الفوائد جلد 1,2 : صفحه 189
- درر الفوائد : صفحه 189
- سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : صفحه (118-119)
- کفایة الاصول : صفحه (225-226)
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه (30-31)
- نهایة الاصول : صفحه 285
- نهایة الافکار جلد 1,2 : صفحه 456، 459