خدا ( فقه )

توضیح مفهومی

خدا

خدا: آفریننده جهان هستی.

خدا که بر گردان 'اللَّه' در عربی می‏باشد، ذاتی است جامع تمامی کمالات و منزّه و پیراسته از همه کاستیها. 1 فقها در بابهایی نظیر طهارت، صلات، حج، لعان، یمین، نذر، عهد و صید و ذباحه از احکام مرتبط با این عنوان سخن گفته‏اند.

بندگی خدا: به تصریح قرآن کریم، سرلوحه دعوت همه انبیا و پیامبران الهی بندگی خدا و دوری گزیدن از طاغوت است؛ 2 چرا که انسانها برای بندگی خدا آفریده شده‏اند. 3 خداوند متعال پیامبران را فرستاد و شریعت و کتاب آسمانی را بر آنان نازل کرد تا راه و رسم عبودیت را به بندگانش بیاموزند؛ از این رو، محتوای تمامی شرایع و کتب آسمانی تعلیم شیوه بندگی و بیان حدود آن است) ر عبودیت (.

ذکر خدا: ذکر خدای متعال دارای خواص و آثار بسیاری است؛ از این رو، در همه حالات بدان سفارش شده است) ر ذکر (.

اخلاص: اخلاص عمل برای خدا و پیراستن آن از ریا) ر ریا (در تمامی اعمال عبادی شرط صحّت عمل دانسته شده و عبادت بدون قصد تقرّب به خدا باطل شمرده شده است) ر اخلاص (.

اسماء خدا: اسمهای خدا توقیفی است، از این رو، خواندن خدا به نامهایی که در شرع رخصتی برای خواندن خدا بدانها نرسیده، جایز نیست. 4 احترام به اسمای الهی واجب است؛ از این رو مسّ نامهای خداوند بدون طهارت) وضو، غسل یا تیمّم (حرام است و استنجا) ر استنجاء (با دستی که انگشتر منقوش به اسمی از اسمهای خدا در آن است، در صورت علم به نجس شدن آن، حرام و در غیر این صورت، مکروه است5) ر اسماء متبرّک (.

قسَم، نذر، عهد و جدال: قسم6) ر قسم (نذر7) ر نذر (و عهد8) ر عهد (تنها با نامهای مختص به خدا منعقد می‏شوند؛ چنان که تغلیظ در لعان) ر لعان (و قسم با نامهای بیانگر انتقام و سطوت ذات حقّ حاصل می‏شود9) ر تغلیظ (. جدال) ر جدال (نیز که از محرّمات احرام) ر احرام (به شمار می‏رود، بنابر مشهور تنها با نام جلاله 'اللَّه' - نه دیگر اسمای الهی - تحقق می‏یابد. 10

تسمیه: بردن نام خدا در آغاز هر کار مستحب است؛ 11 چنان که از شرایط حلّیت ذبیحه12) رذبح (و شکار13) ر صید (بردن نام خدا است) ر تسمیه (.

1. رسائل الشهید الثانی 699 /2؛ مدارک العروة) اشتهاردی (85 /4؛ نجاة العباد) امام خمینی (/ 2 315. نحل/ 3 36. ذاریات/ 4 56. الرسالة السعدیة/ 46؛ الحبل المتین/ 396؛ مرآة العقول 5 77 /2. الحدائق الناضرة 76 /2؛ جواهر الکلام 72 - 71 /2؛ مصباح الهدی 155 - 152 /3؛ کشف اللثام 6 241 /1. جواهر الکلام 61 /34. 9 445. 8 373. 7 227 /35؛ مستند الشیعة 478 /17؛ المبسوط 10 203 /8. جواهر الکلام 11 359 /18. وسائل الشیعة 12 423 /1. جواهر الکلام 30. 13 114 - 113 /3.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 436

اصطلاح‌نامه

اعم

ذوات ( فقه )

وابسته

استعانت از خدا، استغاثه به خدا، استهزای خدا، اسم خدا، اطاعت از خدا ( فقه )، اعتقاد به خدا ( فقه )، افعال الهی ( فقه )، انکار خدا ( فقه )، بخشش برای خدا، برائت از خدا، بهتان به خدا ( فقه )، پناه به خدا، تحلیف به الله، تشبیه خدا، تکلم در ذات خدا، دروغ بر خدا ( فقه )، شکر ( فقه )، قسم به خدا، محبت برای خدا، محبت خدا ( فقه )، مدح خدا، منع برای خدا، نگهبانی در راه خدا، یقین به خدا

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خدا ( فقه ) به زیرصفحه خدا ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 436