حق غیبت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حق غیبت
حق غیبت: حق ثابت برای غیبت شونده.
به حقّی که بر اثر غیبت کسی برای غیبت شونده ایجاد میشود 'حق غیبت' گویند و از آن در بابهایی نظیر طهارت و تجارت سخن گفتهاند.
از دیدگاه برخی، غیبت مسلمان سبب ثبوت حقّی علیه غیبت کننده و به نفع غیبت شونده میشود که عبارت است از وجوب حلالیت طلبیدن از او. بنابر این،
توبه به تنهایی موجب رهایی غیبت کننده از تبعات گناه غیبت نمیشود. 1
دیدگاه مقابل آن، کفایت توبه و عدم وجوب درخواست حلالیت است. بنابر این دیدگاه، بر اثر غیبت حقّی برای غیبت شونده ایجاد نمیشود، هرچند مستحب است غیبت کننده از او حلالیت بطلبد. 2
برخی گفتهاند: وجوب حلالیت طلبیدن - بنابر قول به وجوب آن - نه از جهت ثبوت حقّی برای غیبت شونده، بلکه حکمی از جانب شارع است که به جهت هتک آبروی غیبت شونده و ستمی که به او رفته، شارع آن را بر غیبت کننده واجب کرده است. 3
بنابر قول به ثبوت حق غیبت به معنای خاص آن، که در برابر حکم است) ر حق (، حق یاد شده از حقوقی شمرده شده که از جانب صاحب حق) غیبت شونده (قابل اسقاط است، لیکن قابل نقل و انتقال به دیگری نیست. 4
) ر غیبت (
1. بلغة الفقیه 17 /1 و 2 28. جواهر الکلام 3 72 /22. بلغة الفقیه 4 38 /1. حاشیة المکاسب) یزدی (56 /1؛ مهذّب الاحکام 388 /3.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 337