عملکردها

حشویه ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

حَشَْویه: از فرقه‏های اسلامی.

حشویه بر فرقه‏ای از عامّه) اهل سنّت (اطلاق می‏شود که به هر خبری، هرچند متناقض عمل می‏کنند و به ظواهر قرآن، هرچند مخالف با دلیل قطعی تمسک می‏جویند و در بُعد اعتقادی قائل به جبر و جسمیت و شباهت خداوند به

________________________________________

307

خلقش می‏باشند. آنان خداوند را به داشتن دست، گوش و چشم توصیف کرده و مصافحه با او را روا، 1 و تقلید) ر تقلید (در اصول دین) ر اصول دین (را جایز می‏شمارند. 2

در کلمات برخی فقها، عنوان حشویه بر کسانی که به هر حدیثی عمل می‏کنند نیز اطلاق شده است؛ 3 لیکن اطلاق رایج عنوان یاد شده همان معنای نخست می‏باشد که موضوع این مقاله است. از این عنوان در باب طهارت و ارث سخن گفته‏اند.

حشویه در صورت التزام به لوازم اعتقادات خود که مستلزم انکار خداوند است، نجس و کافرند و احکام کفر بر ایشان جاری است4) ر کفر (.

بنابر قول مشهور، مسلمانان، هرچند در اعتقادات و مذهب باهم متفاوت باشند، از یکدیگر ارث می‏برند. البته آن که محکوم به کفر و نجاست است، مانند ناصبی از مسلمان ارث نمی‏برد. 5 برخی قدما گفته‏اند: بدعت گذاران از معتزله) ر معتزله (، خوارج) ر خوارج (و حشویه از مسلمانان ارث نمی‏برند. 6

1. السلفیة بین اهل السنة و الامامیة/ 170؛ شرح نهج البلاغة) ابن ابی الحدید (404 /6؛ روضة المتقین 256 - 255 /9؛ کتاب الملل و النحل 2 96 /1. معارج الاصول/ 3 199. المعتبر 29 /1؛ النور الساطع 4 93 /1. مصباح الهدی 5 410 - 409 /1. جواهر الکلام 6 31 /39. المقنعة/ 701.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 306

اصطلاح‌نامه

اعم

مسلمان ( فقه )

وابسته

ارث حشویه، بدعت گزار ( فقه )، کافر حکمی ( فقه )

منابع

  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 39 : صفحه 31
  • ریاض المسائل (ط.ق) جلد 2 : صفحه 338
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 306
  • مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 13 : صفحه 34
  • مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 17 : صفحه 30