حشرات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حشرات
حشرات: جانوران ریز و نیز ساکن درون زمین.
عنوان حشرات بر جانوران ریز همچون پشه و مگس و نیز جانورانی که درون زمین لانه دارند، مانند مار، عقرب و موش اطلاق میشود و از آن در بابهای طهارت، حج، تجارت، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفتهاند.
خوردن حشرات - غیر از ملخِ قادر بر پرواز) ر ملخ (- حرام است. 1 در اینکه حشراتِ دارای خون جهنده و پوست
قابل استفاده، تذکیهپذیرند یا نه، اختلاف است. مشهور قول دوم است. بنابر قول اوّل، پوست آنها با تذکیه، پاک میشود. 2
خرید و فروش حشرات دارای منافع حلالِ مورد توجه عُقلا، مانند زنبور عسل و کرم ابریشم جایز و صحیح است. 3
در اینکه کشتن یا از بدن انداختن حشرات ریز، مانند پشه، کک و مگس در صورتی که بر بدن نشینند و آزار نرسانند برای مُحرم جایز است یا نه، اختلاف است. قول مشهور در شپش حرمت است. کشتن حشراتی همچون مار و عقرب در صورت خوف از آزار رساندن آنها، برای محرم جایز است؛ لیکن در صورت عدم خوف، مسئله اختلافی است. 4
سؤر حشرات) ر سؤر (پاک5 و ادرار کردن در لانه آنها مکروه است. 6
1. جواهر الکلام 296 /36 و 37 /22. 3 199. 2 178 و 345؛ تحریر الوسیلة 495 /1؛ منهاج الصالحین) خویی (4 5 /2. کشف اللثام 331 - 329 /6؛ مستند الشیعة 350 - 346 /11؛ جواهر الکلام 368 - 364 /18؛ مناسک حج) مراجع (176 153 و 5 202. جواهر الکلام 6 368 /1. مستند الشیعة 394 /.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 306
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- آفتاب پرست، اسودان ( مار و عقرب )، پشه، جیرجیرک، خارپشت، خنافس، دعموص، زالو، زنبور، زنبور عسل، سوسک، سوسمار، شپش، عنکبوت، کک، کِرم، گوگال، مارمولک، مگس، ملخ، مورچه، موش، هوام، وَرَل
وابسته
- بیع حشرات، پرنده، تذکیه حشرات، چارپا، خوردن حشرات، رهن حشرات، کسب به حشرات، نماز با اجزای حیوان بدون گوشت
منابع
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 446
- الفقه جلد 76 : صفحه (99-106)
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 6 : صفحه 280
- المجموع فی شرح المهذب جلد 9 : صفحه 13، 19، 23
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 17 : صفحه 278
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 72
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 495
- توضیح المسائل : صفحه 469
- توضیح المسائل : صفحه 536
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 4 : صفحه 18
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 22 : صفحه 343
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 306، 526
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 3 : صفحه 105، 119
- کتاب المکاسب جلد 4 : صفحه 9
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 11 : صفحه 167
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 8 : صفحه 167
- مستند الشیعة فی احکام الشریعة جلد 15 : صفحه 69، 102، 103