عملکردها

جوشش ( غلیان )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

جوشیدن: غلیان یافتن مایع بر اثر حرارت یا تخمیر و انقلاب/ فوران کردن و بیرون آمدن آب از زمین، مانند چشمه.

از جوشیدن به معنای اوّل در باب طهارت و اطعمه و اشربه سخن رفته است.

آب انگور: آب انگورِ جوشیده قبل از بخار شدن دو سوم آن، حرام و بنابر قول مشهور نجس است1) ر آب انگور (.

آب سایر میوه‏ها: آب دیگر میوه‏ها و سبزیها - جز میوه درخت انگور و خرما - با جوشیدن حرام و نجس نمی‏شود. 2 میوه دو درخت یاد شده) خرما، کشمش، غوره و مانند آن، جز انگور (اختلافی است. قول مشهور، حلّیت و طهارت آنها است. 3

فقّاع: فقّاع نوعی آب جو است که نوشیدن آن حرام و بنابر قول مشهور نجس است. بنابر تصریح گروهی، در تحقق فقّاع، جوشیدن معتبر است؛ از این رو، آب جوِ نجوشیده حرام و نجس نیست4) ر فقّاع (.

از جوشیدن به معنای دوم در باب طهارت و صلات سخن گفته‏اند.

آبی که از زمین می‏جوشد و جریان

________________________________________

139

می‏یابد، آب جاری نامیده می‏شود و احکام خاص آن را دارد5) ر آب جاری (.

آبی که از زمین شخصی جوشیده، از آنِ مالک آن خواهد بود. 6 از موارد مشروعیّت نماز استسقا) ر نماز باران (کم شدن و فروکش کردن جوشش آب چاهها و چشمه‌ها است. 7

1. جواهر الکلام 4 21 - 20. 3 37. 2 20 - 13 /6. الحدائق الناضرة 120 /5؛ جواهر الکلام 40 - 38 /6؛ التنقیح) الطهارة (5 138 /2. جواهر الکلام 75 /1 و 85 - 84؛ العروة الوثقی 6 74 /1. المبسوط 7 282 /3. المهذّب 145 /1.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 138

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «جوشش ( غلیان )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جوشیدن

اعم

افعال ( فقه )

اخص

به لحاظ سبب جوشش:
جوشش با آتش، جوشش با خورشید، جوشش با هوا، جوشش به خود
به لحاظ مقدار جوشش:
جوشش با ذهاب دو ثلث، جوشش بدون ذهاب دو ثلث
به لحاظ مواد جوش آمده:
جوشش آب جو، جوشش آب سبزی، جوشش آب میوه، جوشش انگور، جوشش خرما، جوشش خون در غذا، جوشش شیره، جوشش کشمش

وابسته

نشیش

منابع

  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 138