جمله شرطیه انشایی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
جمله شرطیه انشایی : قضیه شرطیه دارای جمله انشایی در بخش دوم ـ تالی ـ
جمله شرطیه انشایی، مقابل جمله شرطیه اخباری بوده و به جمله شرطیی گفته می‌شود که تالی (جزای) آن متضمن انشای حکمی از احکام شرعی می‌باشد، مانند: ' اذا دخل الوقت فصلّ ' که در آن ' صل ' حکم شرعی انشایی مشروط، و شرط آن، داخل شدن وقت است.
جملههای شرطی انشایی با منطوق خود بر معلق بودن حکمی، که در جزا آمده است، بر شرطی، که در مقدم ذکر شده، دلالت می‌کند و با مفهوم خود ـ اگر به مفهوم قائل شویم ـ دلالت دارد بر این که اگر این شرط نبود، آن حکم هم به وجود نمی‌آمد.
نکته:
در جملههای شرطی انشایی، بین حکم وضعی، مانند: ' الماء اذا بلغ کرّاً لا ینجسه شی ' و حکم تکلیفی، مانند: ' اذا دخل الوقت فصلّ ' فرقی نیست.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 117
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 237
- فرهنگ نامه اصول فقه