عملکردها

جریدتان

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها

توضیح مفهومی

جریدتین

جَریدَتَین: دو شاخه بدون برگ.

جریده به معنای شاخه درخت خرما است که برگ آن جدا شده باشد؛ لیکن در کلمات فقها معنای آن توسعه یافته و بر غیر شاخه درخت خرما نیز اطلاق شده است. 1 از آن در باب طهارت سخن گفته‏اند.

گذاشتن جریدتین در کفن میّت مستحب مؤکّد است. 2 و در صورت ترک آن قبل از دفن، مستحب است بعد از دفن روی قبر گذاشته شود. 3

کیفیت و نوع: جریده باید تر و تازه باشد و جریده خشک کفایت نمی‏کند؛ لیکن مستحب است از چوب درخت خرما باشد. نسبت به جایگزین جریدتین از چوب درخت خرما در صورت عدم دسترسی به آن، اختلاف است. بنابر قول مشهور، چوب درخت سدر و با نبود آن، شاخه درخت بید و با عدم دسترسی به آن، چوب هر درختِ تر و تازه کفایت می‏کند. قول مقابل مشهور، تقدیم چوب درخت بید بر درخت سدر است. برخی، پس از چوب درخت بید، درخت انار را ذکر کرده‏اند. برخی دیگر، چوب مطلق درختِ تر و تازه را جایگزین درخت خرما کرده‏اند، بدون آنکه درختی را بر درختی دیگر ترجیح دهند. 4

اندازه: در مقدار درازای جریدتین اختلاف است. مشهور، اندازه آن را اندازه استخوان ذراع دانسته‏اند. برخی، اندازه آن را یک وجب و برخی دیگر چهار انگشت ذکر کرده‏اند. بعضی نیز اختلاف دیدگاهها در طول، یعنی اندازه استخوان ذراع، یک وجب و چهار انگشت را به ترتیب به مراتب استحباب و فضیلت حمل کرده‏اند. 5

کیفیت گذاردن: بنابر مشهور یکی از دو چوب به صورت عمودی در طرف راست میّت، از ترقوه) ر ترقوه (به سمت

پایین، چسبیده به بدن، و دیگری در طرف چپ به همین نحو، بین پیراهن و سرتاسری گذاشته می‏شود. 6

آداب: نوشتن نام میّت و نام پدر او و شهادت میّت به یکتایی خدا و رسالت پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله و امامت یکایک ائمّه علیهم السّلام، بر جریدتین، مستحب است. 7

1. لسان العرب/ واژه »جرد«؛ الوافی 381 /24؛ مستند الشیعة 225 /3؛ کتاب الطهارة) شیخ انصاری (2 350 /4. جواهر الکلام 233 /4؛ العروة الوثقی 3 83 /2. العروة الوثقی 4 84 /2. الحدائق الناضرة 42 - 41 /4؛ العروة الوثقی 5 84 - 83 /2. الروضة البهیة 421 /1؛ جواهر الکلام 6 238 - 236 /4. جواهرالکلام 7 243 - 241 /4. العروة الوثقی 85 /2.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 78

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «جریدتان» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جریدتین

اعم

احکام میت، چوب

اخص

جریده برای میت متعدد، جریده غصبی
به لحاظ رطوبت:
جریده خشک، جریده مرطوب
به لحاظ محل:
جریده داخل قبر، جریده داخل کفن، جریده روی قبر

وابسته

ترک جریده، تعذر جریده، تکفین، جنس جریده، درخت انار، درخت بید، درخت خرما، رطوبت جریدتان، قصد قربت در جریده، نوشتن اسم میت بر جریدتان، نوشتن اسمای متبرک بر جریدتان، نوشتن شهادتین بر جریدتان

منابع

  • الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 4 : صفحه 42
  • الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 420، 421
  • المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 177، 179، 181
  • تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 77
  • تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 2 : صفحه 15، 16
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 1 : صفحه 385، 386
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 4 : صفحه (233-235)، 237
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 78
  • کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 164
  • مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 198
  • مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 2 : صفحه 755
  • مهذب الاحکام جلد 4 : صفحه 84، 86، 88