عملکردها

ثمن المثل

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

ثمن المثل

ثمن المثل: بهای متعارفِ همانند یک کالا در بازار.

از آن به مناسبت در بابهای تفلیس، مضاربه، وکالت و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.

تفلیس: فروختن مال مفلَّس) ر تفلیس (به کمتر از ثمن المثل جایز نیست، مگر آنکه کسی آن را به ثمن‏المثل نخرد که در این صورت تأخیر فروش آن تنها به جهت مصلحت مفلَّس با عدم رضایت طلبکاران جایز نیست. 1

مضاربه: مقتضای اطلاق عقد مضاربه) ر مضاربه (عدم جواز فروختن کالا به نسیه و یا کمتر از ثمن المثل است. 2

وکالت: مقتضای اطلاق عقد وکالت) ر وکالت (در خرید و فروش، آن است که وکیل به ثمن المثل معامله کند و چنانچه کالا را گران‏تر از ثمن‏المثل بخرد و یا ارزان‏تر از آن بفروشد، صحّت معامله منوط به اجازه موکّل خواهد بود. 3

اطعمه و اشربه: شخصی که مضطرّ به خوردن غذایی است، اگر صاحب غذا آن را به بیشتر از ثمن المثل می‏فروشد واجب است آن را بخرد و در صورت امتناع صاحب غذا از فروختن، جهت دستیابی به غذا قتال با او جایز است. برخی گفته‏اند: حتی در صورت درخواست بهای بیشتر از ثمن المثل از سوی صاحب غذا مضطر می‏تواند با او بجنگد.

در فرض توافق طرفین بر بهای بیشتر از ثمن المثل آیا پرداخت مازاد بر مضطر واجب است یا نه؟ مسئله اختلافی است. 4

1. جواهر الکلام 438 - 437 /36. 4 366 /27. 3 350 /26. 2 332 /25.

اصطلاح‌نامه

اعم

ثمن ( فقه )

وابسته

بیع رهن، ثمن المسمی

== منابع ==index.php?catid=50

  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 692
  • مبسوط در ترمینولوژی حقوق جلد 2 : صفحه 1502