تکلیف موجودین
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تکلیف موجودین : شمول تکلیف نسبت به افراد موجود در زمان خطاب
تکلیف موجودین، مقابل تکلیف معدومین بوده و عبارت است از تکلیفی که در آن، خطاب شارع متوجه مکلفان موجود در زمان خطاب ـ اعم از حاضران در مجلس خطاب و غایبان ـ می‌باشد.
توضیح:
میان اصولیون اختلاف است که آیا خطاب‌های شفاهی مانند: ' یا ایها الذین آمنوا '، و ' یا ایها الناس ' به مشافهین و موجودین در مجلس خطاب اختصاص دارد یا عمومیت داشته و غایبین و معدومین را نیز شامل می‌شود؛ گروهی از اصولی‌ها مانند مرحوم ' میرزای قمی ' معتقدند خطاب‌های قرآن شفاهی و مختص به موجودین است و مقصود به افهام فقط آنها می‌باشند [۱] .
عده‌ای دیگر مانند مرحوم ' شیخ انصاری '، ' محقق خراسانی '، ' میرزای نایینی ' و ' مظفر ' می‌گویند: از طریق آیات، روایات و اجماع علما، ثابت شده که تکالیفی که در قرآن آمده، عمومیت داشته و به مشافهین اختصاص ندارد.
پانوشت
منابع
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 298
- منهاج الاصول جلد 2 : صفحه (306-308)
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 3 : صفحه 581
- فرهنگ نامه اصول فقه