تکبیرة الاحرام
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تکبیرة الإحرام
تکبیرة الإحرام ) تَحریمه(: نخستین جزء واجب از افعال نماز.
نماز با تکبیرة الإحرام آغاز میشود و از این جهت که با گفتن آن، امور منافی نماز ممنوع میشود به آن »تکبیرة الإحرام« و به سبب آغاز شدن نماز با آن »تکبیرة الافتتاح« گفته میشود. البتّه اوّلین جزء بودن آن بنابر قول به شرط بودن نیّت - و نه جزء بودن آن - و نیز تقدّم رُتبی تکبیر بر قیام است. 1 از عنوان یادشده در باب صلات سخن رفته است.
حکم: تکبیرة الإحرام، جزء واجب رکنی نماز است؛ از اینرو، ترک آن - چه عمدی و چه سهوی2 - و نیز بنابر مشهور، زیادی عمدی و سهوی آن - به معنای گفتن تکبیری دیگر به نیّت افتتاح نماز با آن - موجب بطلان نماز است. 3 بسیاری از معاصران، زیادی سهوی آن را مبطل ندانستهاند. 4
بنابر قول به بطلان نماز به زیادی تکبیر، برای شروع نماز باید تکبیر سومی گفته شود و گفتن تکبیر دوم که موجب بطلان نماز شده کافی نیست. 5
کیفیت: صورت تکبیرة الإحرام عبارت است از گفتن »اَللَّهُ أَکْبَر« به طور صحیح. گفتن هم معنای آن به عربی یا ترجمه آن به هر زبانی کفایت نمیکند. 6
بنابر قول اکثر، تلفظ »اکبر« با الف و لام) الاکبر (موجب بطلان نماز میشود؛ بلکه بر بطلان، حکایت اجماع شده است. 7 چنانکه بسیاری از فقها افزودن هر نوع پسوندی به »اکبر« که کبریایی و عظمت خداوند را بیان میکند، - مانند »اللَّهُ أَکْبَرُ مِنْ کُلِّ شَیء« یا »مِنْ أَنْ یُوصَف« - را مبطل نماز دانستهاند. 8
در بطلان نماز به اِشباع فتحه »با« بهگونهای که تولید حرف الف گردد) اللَّهُ أَکْبار (اختلاف است. 9
احکام: تلفظ درست تکبیرة الإحرام و فراگیری صحیح آن در صورت ندانستن، واجب است. در ضیق وقت یا ناتوانی از تلفظ صحیح آن، در حدّ توان، هرچند با غلط، باید آن را ادا کند. 10 البتّه در فرض امکانِ تلقینِ صحیحِ آن از سوی دیگری، تلقین) ر تلقین (مقدّم بر ادای غلط یا ترجمه آن است. 11 شخص لال در حدّ امکان باید تکبیرة الإحرام را بگوید و اگر هیچ توانی بر ادای آن ندارد، به قصد تکبیر اشاره کند. برخی، در این فرض حرکت دادن زبان را نیز واجب دانستهاند. 12
آنچه در نماز شرط است - مانند طهارت، پوشش، قیام، استقرار، استقبال، ترتیب) گفتن »أَکْبَر« بعد از »اللَّه« (و موالات بین حروف و کلمات - در تکبیرة الإحرام نیز همانند سایر اجزای نماز، شرط است. 13
در فرض گفتن تکبیرات افتتاح) ر تکبیرات افتتاح (توسط نماز گزار، به قول مشهور، یکی از آنها را به نیّت
تکبیرة الإحرام میگوید؛ لیکن در اینکه مخیّر است هر یک از تکبیرها را تکبیرة الإحرام قرار دهد یا تنها تکبیر اوّلی - بنابر قول برخی - یا آخری - بنابر قول برخی دیگر - را اختلاف است. 14
آداب: بلند کردن دستها تا برابر نرمی گوش یا صورت یا فرو رفتگی گلو) موضع نحر (هنگام گفتن تکبیر؛ بلند گفتن برای امام و خواندن دعاهای وارد شده، پیش و پس از تکبیرة الإحرام از آداب و مستحبات آن است. 15
) ر تکبیر (
1. العروة الوثقی 626 /1؛ مستمسک العروة 2 52 /6. جواهر الکلام 201. 3 201 /9 و 220؛ مستمسک العروة 4 54 - 52 /6. العروة الوثقی) و حواشی (626 /1؛ العروة الوثقی) ج (5 462 /2. جواهر الکلام 222 /9؛ العروة الوثقی 6 626 /1. جواهر الکلام 206 - 205 /9؛ العروة الوثقی 7 627 /1 و 8. جواهر الکلام 228 - 227. 9 207 /9؛ مستمسک العروة 10 61 - 60 /6. جواهر الکلام 209 - 208 /9؛ مستمسک العروة 11 67 - 65 /6. مستمسک العروة 12 67 /6. جواهر الکلام 213 - 211 /9؛ توضیح المسائل مراجع 535 /1 م 13 953. جواهر الکلام 213 /9 و 222؛ العروة الوثقی 14 628 /1. جواهر الکلام 15 220 - 213 /9. العروة الوثقی 631 - 630 /1.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 595
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تکبیرة الاحرام» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تکبیرة الاحرام آیات، تکبیرة الاحرام تلقینی، تکبیرة الاحرام هنگام حرکت
- به لحاظ بالا آوردن دستها:
- تکبیرة الاحرام با بالا آوردن دست، تکبیرة الاحرام بدون بالا آوردن دست
- به لحاظ تلفظ:
- تکبیرة الاحرام با لحن، تکبیرة الاحرام بدون لفظ، تکبیرة الاحرام لفظی
- به لحاظ صحت:
- تکبیرة الاحرام صحیح، تکبیرة الاحرام غلط
- به لحاظ عربی و عجمی:
- تکبیرة الاحرام عجمی، تکبیرة الاحرام عربی
- به لحاظ قدرت:
- تکبیرة الاحرام عاجز، تکبیرة الاحرام قادر
- به لحاظ نوع نماز:
- تکبیرة الاحرام نماز جماعت، تکبیرة الاحرام نماز فرادا، تکبیرة الاحرام نماز مستحب، تکبیرة الاحرام نماز میت، تکبیرة الاحرام نماز واجب، تکبیرة الاحرام نماز احتیاط، تکبیره الاحرام نماز خوف
وابسته
- آغاز نماز، اخلال در تکبیرة الاحرام، ادای مخارج در نماز، استعاذه بعد تکبیرة الاحرام، اشباع ( فقه )، اعتقاد ( فقه )، بدل تکبیرة الاحرام، بستن انگشتان، تبعیت از امام در اذکارنماز، تحریم نماز، تحمید بعد تکبیرة الاحرام، تداخل تکبیرة الاحرام و تکبیر رکوع، تذکر تکبیرة الاحرام، ترتیب تکبیرة الاحرام، ترتیل تکبیرة الاحرام، ترک اعراب آخر تکبیرة الاحرام، ترک تکبیرة الاحرام، ترک قیام تکبیرة الاحرام، ترک موالات تکبیرة الاحرام، تشدید راء تکبیرة الاحرام، تعلم تکبیرة الاحرام، تغییر تکبیرة الاحرام، تفخیم راء تکبیرة الاحرام، تفخیم لام تکبیرة الاحرام، تقدیم قیام تکبیرة الاحرام، تقدیم نیت نماز، تلفظ تکبیرة الاحرام، تلقین تکبیرة الاحرام، جزئیت تکبیرة الاحرام، جهل به تکبیرة الاحرام، دعا قبل تکبیرة الاحرام، رکنیت تکبیرة الاحرام، زیادی تکبیرة الاحرام، سکته بعد تکبیرة الاحرام، سهو در تکبیرة الاحرام، شرایط تکبیرة الاحرام، شرطیت تکبیرة الاحرام، شک در تکبیرة الاحرام، شنواندن تکبیرة الاحرام به ماموم، شنیدن تکبیرة الاحرام، طمأنینه در تکبیرة الاحرام، عجز از تکبیرة الاحرام، قیام تکبیرة الاحرام، قیام نماز، مرادف تکبیرة الاحرام، مستحبات تکبیرة الاحرام، موالات تکبیرة الاحرام، نسیان تکبیرة الاحرام، نقصان تکبیرة الاحرام، وصل تکبیرة الاحرام، وقف تکبیرة الاحرام
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تکبیرة الاحرام به زیرصفحه تکبیرة الاحرام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 592، 593، 680
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 102، 104
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 13 : صفحه 217
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 27 : صفحه 63
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 161
- تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 3 : صفحه 111، 117، 118
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 234، 235
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 9 : صفحه 201، 202، 205، 206، 213، 215، 219
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 595
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه (215-216)
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 2 : صفحه (193-197)، 195، 197
- مسائل فقهیّة : صفحه 44
- مستمسک العروة الوثقی جلد 6 : صفحه 51، 52، 56، 57، 71، 74
- مهذب الاحکام جلد 6 : صفحه 172، (176-179)، 183، 188، 193، 195