عملکردها

تفاسیر کلامی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

تفاسیر کلامی : کتاب‌های تفسیر با رویکرد به مباحث اعتقادی

منظور از تفاسیر کلامی، آثاری است که مفسر با استناد به آیات قرآن‌کریم به اثبات عقاید کلامی خود یا دفاع از آن بپردازد.

برخی از این نمونه‌ها عبارتند از:

1. ~مفاتیح الغیب~ (التفسیر الکبیر، تفسیر فخر رازی) ، تألیف محمد بن عمربن حسین رازی (م 606ق) ؛ که از تفسیرهای مفصل و جامع قرآن است و بسیاری از مطالب فقهی، کلامی، تاریخی و… را در بر دارد. این تفسیر را باید دایرة‌المعارفی بزرگ دانست. این تفسیر در شانزده مجلد چاپ شده است.

2. ~أنوار‌التنزیل و أسرارالتأویل~ (تفسیر بیضاوی) ، تألیف عبدالله بن عمر بن احمد (یا: محمد) بن علی فارسی شیرازی بیضاوی (م حدود 683 تا 696 ق) ، از مفسران اهل‌سنت که به ظواهر الفاظ، جمودی خاص دارد و مطالبش را بیشتر از تفسیر ~کشاف~ زمخشری نقل می‌کند. این تفسیر را دارالکتب‌العلمیه در دو جلد چاپ کرده است.

3. ~ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی~ (تفسیر آلوسی) ، تألیف سید محمودبن عبدالله بغدادی حسنی حسینی (م 1270 ق) ، تفسیری است جامع که آرا و اقوال بسیاری را نقد کرده و در پانزده جلد به چاپ رسیده است.

4. ~أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن~ اثر محمد امین بن محمد مختار الشنقیطی (م 1393 ق) ، از مفسران اهل‌سنت. این تفسیر همواره از آیات قرآن در تبیین آیات دیگر استفاده و مباحث کلامی را با گستردگی بیان می‌کند. این تفسیر را انتشارات عالم‌الکتب در ده جلد به زبان عربی چاپ کرده است.

5. ~المیزان فی تفسیر القرآن~ علامه سید محمد حسین طباطبایی (م 1402ق) ، از جمله مفسران نامی جهان اسلام و شیعه. این تفسیر از جمله بهترین تفاسیر شیعه است که در ابعاد گوناگون به مسائل مختلف اجتماعی و کلامی پرداخته است.

نیز ر.ک:مفسران کلامی.

منابع

  1. المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 650
  2. المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 158
  3. المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 138
  4. آشنایی با تفاسیر قرآن : صفحه (109-110)
  5. آشنایی با تفاسیر قرآن : صفحه (81-82)
  6. آشنایی با تفاسیر قرآن : صفحه 18
  7. تاریخ ترجمه ازعربی به فارسی (از آغاز تا عصر صفوی) : صفحه 52

اصطلاح‌نامه

اعم

تفاسیر قرآن

وابسته

تفسیر کلامی، مفسّران کلامی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تفاسیر کلامی به زیرصفحه تفاسیر کلامی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با تفاسیر قرآن : صفحه 18، (81-82)، (109-110)، (119-110)
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) : صفحه 122
  • المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 138، 158، 650
  • تاریخ ترجمه ازعربی به فارسی (از آغاز تا عصر صفوی) : صفحه 52
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 104