عملکردها

تفاسیر روایی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

تفاسیر روایی : کتاب‌های تفسیر مبتنی بر روایات

تفاسیر روایی که به آن تفاسیر مأثور یا نقلی هم می‌گویند، تفسیرهایی هستند که با استفاده از روایات نگارش یافته‌اند.

أ. مشهورترین تفاسیر مأثور اهل‌سنّت:

1. ~جامع البیان فی تفسیر القرآن~ تألیف محمد ابن‌جریر طبری (م 310) .

2. ~بحرالعلوم~ (تفسیر سمرقندی) اثر ابو اللیث سمرقند‌ی نصر بن محمد‌بن احمد‌بن ابراهیم بن خطاب (متوفای حدود 372 تا 393 ق) .

3. ~الکشف و البیان عن تفسیر القرآن~ (تفسیر ثعلبی) ، نوشته ابو‌اسحاق احمد بن محمد نیشابوری معروف به ثعلبی (م 427 ق) .

4. ~معالم التنزیل~ به‌قلم ابی‌محمد حسین بن مسعود بن محمد بغوی (م 516 ق) .

5. ~المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز~ تألیف ابن‌عطیه، ابومحمد عبدالحق ابن غالب بن عبدالرحمان بن غالب محربی (م 541 ق) .

6. ~الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن~ (تفسیر ثعالبی) ، اثر ابو زید عبدالرحمان ثعالبی (م 876ق) .

7. ~الدرّ المنثور فی التفسیر بالمأثور~ تألیف سیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی بکربن محمد (م 911ق) .

ب. مهم‌ترین تفاسیر مأثور شیعه امامیه:

1. ~تفسیر قمی~ تألیف علی ابن ابراهیم قمی (م 310 ق) .

2. ~تفسیر عیاشی~ تألیف ابونصر محمد بن مسعود عیاشی (م 320 ق) .

3. ~تفسیر الائمة لهدایة الامة~، اثر میرزا محمدرضا نصیری طوسی (م 1067 ق) .

4. تفسیر ~الصافی~ ملاّ محسن فیض (م 1090 ق) .

5. ~البرهان فی تفسیر القرآن~ تألیف سید هاشم بن سلیمان بن اسماعیل حسینی بحرانی (م 1107ق) .

6. ~الهادی و مصباح‌النادی~ به‌ قلم همان مؤلف.

7. ~نورالثقلین~ اثر شیخ عبدالعلی بن جمعه عروسی حویزی (م 1112ق) .

8. ~التفسیر بالمأثور~ مولی علی‌اصغر قائنی.

نیز ر.ک:تفسیر روایی.

منابع

  1. تاریخ تفسیر قرآن کریم : صفحه (130-143)
  2. التفسیر و المفسرون جلد 2 : صفحه 675
  3. اصول التفسیر و مناهجه : صفحه (90-91)
  4. المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 838

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تفاسیر روایی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تفاسیر مأثور، تفاسیر نقلی

اعم

تفاسیر قرآن

وابسته

تفسیر روایی، مفسّران روایی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تفاسیر روایی به زیرصفحه تفاسیر روایی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اصول التفسیر و مناهجه : صفحه (90-91)، (91-90)
  • التفسیر الکاشف : صفحه 144
  • التفسیر و المفسرون جلد 2 : صفحه 675
  • المفسرون حیاتهم و منهجهم : صفحه 838
  • تاریخ تفسیر قرآن کریم : صفحه (130-143)
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 33، 39