تعریض ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تعریض: سربسته سخن گفتن و گوشه زدن، مقابل تصریح.
تعریض عبارت است از تکلّم به کلامی غیر صریح در مقصود، هرچند به آن نزدیک میباشد و ظهور در آن دارد؛ لیکن احتمال خلاف آن نیز داده میشود، برخلاف تصریح1) ر تصریح (. از این عنوان در باب نکاح و حدود به مناسبت سخن رفته است.
تعریض زن متأهّل و نیز مطلّقه به طلاق رجعی در زمان عدّه، به ازدواج جایز نیست. و نیز برای مرد تعریض به زنی که نُه بار او را طلاق داده جایز نیست. تعریض مطلّقه به طلاق بائن، در عدّه جایز است و به طور کلّی تعریض برای هر مردی که ازدواج او با زنِ در حال عدّه، بعد از سپری شدن آن بلامانع است، جایز میباشد. البتّه مردی که زن خود را سه بار طلاق داده تعریض او به عقد ازدواج جایز است هرچند ازدواج مجدّد او با زن
________________________________________
530
یادشده منوط به وساطت محلّل) ر محلل (است. در موارد یادشده تصریح به عقد ازدواج حرام است. 2
تعریض به قذف) ر قذف (- مانند متّهم کردن کسی به بیغیرتی یا حرامزادگی - چنانچه از نظر عرف، قذف محسوب نگردد، موجب حدّ قذف نمیشود؛ هرچند تعریض کننده تعزیر میشود3) ر تعزیر (.
در مورد اقامه شهادت بر زنا، بر حاکم مستحب است با تعریض و گوشه زدن، گواهان را به ترک اقامه شهادت علیه مؤمن تشویق کند. 4
1. الحدائق الناضرة 2 91 /24. الروضة البهیة 240 - 239 /5؛ الحدائق الناضرة 3 91 - 90 /24. جواهر الکلام 307. 4 411 - 409 /41.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 529
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعریض ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تعریض به قذف
- به لحاظ نکاح:
- تعریض به نکاح رجعی، تعریض به نکاح شوهر دار، تعریض به نکاح مطلقه سوم
وابسته
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 529