تعارض اضمار و تخصیص
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض اضمار و تخصیص : تنافی میان احتمال دو حالت اضمار و تخصیص در یک کلام
هرگاه در کلامی هم احتمال تخصیص و هم احتمال اضمار وجود داشته باشد، تعارض تخصیص و اضمار پیش می‌آید؛ برای مثال در آیه: « و لکم فی القصاص حیاة یا اولی الالباب » [۱] دو احتمال وجود دارد:
احتمال اول آن است که معنای آیه، ' و لکم فی مشروعیة القصاص حیاة ' باشد، که در این صورت، خطاب در آیه متوجه قاتل، مقتول، ورثه و غیر آنها خواهد بود.
احتمال دوم آن است که معنای آیه، « لکم فی القصاص نفسه حیاة یا ورثة القتیل » باشد، که در این صورت، اضماری در کار نیست، ولی خطاب مخصوص ورثه مقتول می‌شود.
در چنین صورتی، بیشتر اصولیون به ترجیح تخصیص بر اضمار معتقدند.
پانوشت
منابع
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 40
- التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه (106-107)
- مفاتیح الاصول : صفحه 89
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 77
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعارض اضمار و تخصیص» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض اضمار و تخصیص به زیرصفحه تعارض اضمار و تخصیص/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.