تعارض اشتراک و مجاز
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض اشتراک و مجاز : تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و مجاز در یک لفظ
تعارض اشتراک و مجاز در صورتی پیش خواهد آمد که در یک واژه هم اشتراک احتمال داده شود و هم مجاز، مانند لفظ ' نکاح ' در آیه: « ولا تنکحوا ما نکح آباؤکم » [۱] . که در مورد آن، دو احتمال داده می‌شود: یک احتمال این است که لفظ ' نکاح ' که معنای حقیقی آن وطی است، از باب مجاز، در مسبب وطی، یعنی ' عقد '، به کار رفته باشد و احتمال دیگر این است که لفظ نکاح میان معنای وطی و عقد مشترک لفظی باشد.
در تعارض اشتراک و مجاز، درباره تقدم وترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ جمهور اصولیون شافعی، حنبلی و شیعی، به تقدم مجاز بر اشتراک، وبرخی دیگر به تقدم اشتراک بر مجاز معتقد هستند.
پانوشت
منابع
- التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه (90-92)
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 40
- مفاتیح الاصول : صفحه 94
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 75
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعارض اشتراک و مجاز» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض اشتراک و مجاز به زیرصفحه تعارض اشتراک و مجاز/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.