تسخیر
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تسخیر: مطیع و رام کردن انسان، حیوان، جن، فرشته یا شیطان.
از آن در باب تجارت به مناسبت بحث از مکاسب محرّمه سخن رفته است.
تسخیر اشیاء گاه بر اثر ریاضتهای شرعی و بندگی خالصانه خداوند متعال و دستیابی به مقام ولایت و حقیقت عبودیت برای انسان حاصل میشود؛ چنانکه در انبیا و اولیا سلام اللَّه علیهم اجمعین، امر چنین است. در این صورت شکّ و بحثی در آن نیست؛ ولی گاه از طریق ریاضتهای غیر شرعی یا پارهای اقدامات همچون دود کردن و بخور دادن برخی گیاهان) دُخْنه (و خواندن بعضی عوذات) عزائم (به دست میآید.
تحصیل عمل تسخیر از راه ریاضتهای نامشروع و شیطانی، به جهت حرام بودن مقدّمه آن، حرام است؛ لیکن در حرمت تسخیر به وسیله اعمالی همچون دُخنه و خواندن عزائم اختلاف است. گروهی آن را از اقسام سحر برشمردهاند؛ 1 لیکن برخی دیگر آن را از موضوع و حکم سحر خارج دانستهاند. 2 بعضی دیگر هرچند آن را از
________________________________________
474
اقسام سحر نشمرده، ولی حکم سحر را بر آن جاری کردهاند3) ر سحر (. البتّه بنابر قول به عدم حرمت تسخیر، در صورتی که تسخیر مستلزم امر حرامی مانند اضرار و ایذای مؤمن باشد، محکوم به حرمت است. 4
1. جواهر الکلام 2 85 /22. مصباح الفقاهة 3 296 /1. مستند الشیعة 115 /14؛ هدایة العباد) گلپایگانی (4 342 /1. مصباح الفقاهة 297 - 296 /1؛ منهاج الصالحین) خوئی (7 /2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 473
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
مطیع و رام کردن انسان، حیوان، جن، فرشته یا شیطان
اعم
اخص
- به لحاظ جاندار:
- تسخیر ارواح، تسخیر انسان، تسخیر جن، تسخیر حیوانات، تسخیر شیاطین، تسخیر ملائکه
- به لحاظ غیر جاندار:
- تسخیر خورشید، تسخیر ستارگان
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تسخیر به زیرصفحه تسخیر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.