تحقیق مناط
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تحقیق مناط : تلاش مجتهد برای کشف علت « حکمِ اصل » در فرع
تحقیق مناط، به معنای تحقیق و جست‌و‌جو برای یافتن علت ' حکم اصل ' در موضوعاتی است که صلاحیت ' فرع ' قرار گرفتن برای آن ' اصل ' را در یک قیاس دارند تا از این طریق (یافتن مشابهت بین فرع و اصل در علت) حکم آن فرع‌ها (موضوعات) روشن گردد. این گونه جست‌و‌جو و تحقیق برای یافتن علت و مناط حکم در وقایع و موضوعات دیگر، در مواردی صورت می‌گیرد که مجتهد علت و مناط ' حکم اصل ' را از طریق نص، اجماع و دیگر ' مسالک علت ' به دست آورده و به آن علم داشته باشد. بنابراین، به تلاش مجتهد برای اثبات علت در فرع، ' تحقیق مناط ' می‌گویند.
برای مثال، در موردی که مجتهد علم دارد که مناط حرمت خمر نزد شارع ' اسکار ' (مست کنندگی) است و سپس تحقیق می‌کند و درمی یابد که این مناط و علت در فقّاع (آب جو) نیز وجود دارد، آن گاه حکم به حرمت آن می‌نماید، او حکم حرمت فقاع را از راه تحقیق مناط به دست آورده است. هم چنین اگر مجتهدی پیرامون مست کنندگی شرابی که از خرما و سایر میوه جات گرفته می‌شود، تحقیق کرده و اسکار را در آنها ثابت نمود، دست به تحقیق مناط زده است.
منابع
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 694
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 82
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 315
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تحقیق مناط به زیرصفحه تحقیق مناط/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.