بیع به دو ثمن

توضیح مفهومی

بیع بِثَمَنَین: فروش یک کالا به دو بها.

بیع بثمنین عبارت است از فروختن کالایی به دو قیمت در یک معامله؛ یکی کمتر به صورت نقد و دیگری بیشتر به صورت نسیه و یا یکی به قیمت کمتر و مدّت کوتاه‏تر و دیگری به بهای بیشتر و مدّت طولانی‏تر، مانند آنکه فروشنده بگوید: این کالا را نقد به هزار تومان و دو ماهه به 1500 تومان و یا یک ماهه به هزار تومان و سه ماهه به 1500 تومان به تو فروختم. از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.

حکم: در بطلان این نوع معامله به جهت وجود جهالت در آن) مشخّص نبودن بهای کالای مورد معامله (و حصول غرر) ر قاعده غرر (یا صحّت آن - که به دلیل خاص، پایین‏ترین قیمت در درازترین مدّت بر عهده خریدار می‏آید - اختلاف می‏باشد. 1 مشهور بطلان آن است. 2 برخی قائلان به بطلان گفته‏اند: درصورت رضایت دو طرف به این نوع معامله، کمترین قیمت در طولانی‏ترین مدّت بر ذمّه خریدار ثابت می‏گردد. 3 برخی در فرض دوم) مدّت‏دار بودن هر دو ثمن (حکم به بطلان و در بطلان فرض اوّل) یک ثمن نقد و دیگری نسیه (تردید کرده‏اند. 4

1. المقنعة/ 595؛ النهایة/ 388؛ الوسیلة/ 241؛ قواعد الاحکام 43 /2؛ جواهر الکلام 2 108 - 102 /23. منهاج الصالحین) خوئی (3 48 /2. النهایة/ 388؛ غنیة النزوع/ 4 230. جواهر الکلام 103 /23 و 107.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 174

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «بیع به دو ثمن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

بیع به ثمنین

اعم

احکام ثمن، بیع ( فقه )

وابسته

بیع به دو مدت، تأجیل ثمن، ثمن ( فقه )، زیادی ثمن به تأجیل، فروش قسطی

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 19 : صفحه 122
• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 514
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 535
• تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 11 : صفحه 252
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 4 : صفحه 203
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 23 : صفحه 102
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 174
• کتاب البیع جلد 5 : صفحه 336
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 287
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 8 : صفحه 327
• مهذب الاحکام جلد 17 : صفحه (266-268)