بدل تالف
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بَدَل تالف: عوض مال یا منفعت تلف شده.
از آن در باب تجارت و غصب سخن رفته است.
________________________________________
78
اگر کسی مال دیگری را تلف کند - چه به تلف حقیقی یعنی آن را از بین ببرد و چه حُکمی بدین صورت که آن را با چیزی دیگر ممزوج نماید بهگونهای که قابل تفکیک نباشد - درصورتی که اتلاف ضمانآور باشد، تلفکننده ضامن بدل آن است1) ر اتلاف (. بدل در اشیای مثلی) ر مثلی (مثل آن و در اشیای قیمی) ر قیمی (قیمت آن است. 2
اگر مالی نزد چند نفر دست به دست شده باشد) ر تعاقب ایدی (بدل تالف بر عهده کسی است که مال نزد او تلف شده است؛ هرچند صاحب مال میتواند برای گرفتن بدل تالف به هریک از آنان رجوع کند. 3
در مالی که تلف شده از جهت ثبوت بدل تالف و احکام آن تفاوتی میان عین و منفعت آن نیست. به عنوان مثال اگر کسی خانهای را غصب کند، بدینمعنا که به ناحق وارد خانه دیگری شود و در آن سکونت گزیند، عوض آن را باید بپردازد و چنانچه استفادهکنندگان چند نفر باشند هرکدام به نسبت سهم خود ضامن عوض آن میباشند. 4
1. بلغة الفقیه 352 - 350. 3 64. 2 381 - 377 /2؛ مصباح الفقاهة 4 386 - 367 /4. مصباح الفقاهة 367 /4؛ تحریر الوسیلة 79 /2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 76