بدا

توضیح مفهومی

بدا : آشکار شدن تغییر در امر تکوینیِ غیر حتمی، بعد از خفای آن بر بندگان

بدا، در لغت به معنای ظهور بعد از خفا است، چنان که گفته می‌شود: ' بدا الفجر '، یعنی: صبحگاهان آشکار شد.

و در اصطلاح، به معنای تغییر امر غیر حتمی در تکوینیات به دست حق تعالی بعد از خفای آن بر بندگان است. در حقیقت، بدا در تکوینیات مانند نسخ در شرعیات می‌باشد.

بدا مورد پذیرش علمای شیعه بوده ومبتنی بر سه امر است:

1. همه چیز در جهان، به مشیت پروردگار بستگی دارد؛

2. میان علم خالق و مخلوق تفاوت است و خفا تنها در علم مخلوق راه دارد و برای خداوند هیچ گونه خفایی نیست؛

3. خداوند در هیچ امری مجبور نیست، بلکه در هر شرایطی بر اساس مصلحت، قضا و قدر را تغییر می‌دهد.

متکلمان شیعه، بدا را نسبت به خداوند متعال پذیرفته‌اند، ولی معتقدند به معنای مخفی بودن امری بر پروردگار و سپس ظاهر شدن آن برای او نیست. آنها می‌گویند: هرگاه خداوند حکمی را صادر کند و یا ایجاد چیزی را اراده فرماید، از همان اول می‌داند که آن چه پدید آمده، همیشگی است و یا پس از مدت زمان معینی تغییر خواهد کرد یا از بین می‌رود؛ پس بدا، آشکار شدن حقیقت برای پروردگار نیست، چون برای او همه حقایق از همان اول ظاهر می‌باشد، بلکه بدا در حقیقت، آشکار شدن امری است برای غیر خدا (بندگان) که به اراده خداوند و کیفیت آن و نوع حکم صادر شده از سوی او آگاهی نداشته‌اند.

منابع

1. الواضح فی اصول الفقه : صفحه 131
2. اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه (940-941)
3. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 66
4. محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 333
5. ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه 518
6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

نسخ ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بدا به زیرصفحه بدا/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 513
• اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه (940-941)
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 102
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 421، 422
• الفوائد الحائریة : صفحه 179
• اللمع فی اصول الفقه : صفحه 164
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 578
• الواضح فی اصول الفقه : صفحه 131
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 177، 183، 184، 187
• ایضاح الکفایة جلد 3 : صفحه 518
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 543
• کفایة الاصول : صفحه 108، 279
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 333، 341، 343، 344
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 66
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 196