عملکردها

اِلغاز

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

اِلغاز : گفتن سخنی معمّاگونه و برخلاف روش ظاهر کلام

«الغاز» یکی از اسلوب‌های بلاغی و بدیعی قرآن است. «لغز» در لغت به معنای راه منحرف، کج و پر پیچ وخم، و «إلغاز» در اصطلاح به معنای انشا و گفتن سخنی بر سبیل معما یا بیان سخنی بر خلاف روش ظاهر کلام به ‌منظور انحراف ذهن مخاطب است.

سبب نامگذاری «الغاز» انحرافش از ظاهر کلام است و آن را «احجیّه» نیز می‌نامند؛ زیرا «حجی» به معنای عقل است، و این صنعت بدیعی باعث تقویت عقل می‌شود.

برخی گفته‌اند این صنعت بدیعی در قرآن واقع شده است، و برای آن، نمونه هایی را ذکر کرده‌اند؛ مانند: 1. حروف مقطعه قرآن؛ چون معنای آن‌ها ناشناخته است و عقل‌ها مقابل آن متحیر می‌مانند؛ 2. پاسخ حضرت ابراهیم به سؤال از شکستن بت‌ها: «قَالَ بَلْ فَعَلَهُ کَبِیرُهُمْ هَذَا» (انبیا// 63).

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 299
  2. محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 819

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اِلغاز» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

لغز

اعم

اسلوب بدیعی قرآن ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اِلغاز به زیرصفحه اِلغاز/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 345
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 299
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 345
  • محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 819