اِرْداف
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اِرْداف : قصد کردن معنایی با الفاظ نزدیک به معنای حقیقی
یکی از انواع بدیع که شبیه کنایه است «اِرداف» نام دارد و به آن «تبتیع» نیز می‌گویند؛ «ارداف» یعنی این که متکلم معنایی را قصد کند و آن را نه با الفاظی که برای آن وضع شده و نه با الفاظ اشاره‌ای؛ بلکه با لفظی هم‌ردیف و نزدیک به معنای حقیقی تعبیر کند؛ مانند: «وَقُضِیَ الأَمْرُ»؛ «و فرمان گزارده شده» (هود// 44) . اصل آن چنین بوده است: «هلک من قضی الله هلاکه و نجی من قضی الله نجاته»؛ یعنی آن کسانی که خداوند به هلاکتشان حکم کرده بود، هلاک شدند، و کسانی که نجاتشان را واجب کرده بود، نجات یافتند.
عدول از لفظ اصلی، برای رعایت ایجاز و توجه دادن به این است که هلاکت هالکان و نجات ناجیان به دستور کسی تحقق یافت که امرش از بین نمی‌رود و حکمش رد نمی‌شود؛ زیرا هر امری مستلزم آمری است و تحقق خواسته آمر، بر قدرت و غلبه او دلالت دارد؛ در نتیجه، تنها راه نجات از عقاب و رسیدن به ثواب، فرمانبرداری از او است.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 284
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 162
- اعجاز القرآن : صفحه 71
- محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 331
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اِرْداف به زیرصفحه اِرْداف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.