انگشتر
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
انگشتر
انگشتر: حلقه‌ای از طلا، نقره و غیر آن مخصوص انگشت.
احکام آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات، صوم، حج، جهاد، نکاح، یمین و ارث آمده است.
حکم: به دست کردن انگشتر طلا برای مرد، حرام 1 و به دست کردن انگشتر آهنی برای مرد و زن، مکروه است. 2 همچنین به دست کردن انگشتر عقیق به ویژه یمانی، 3 و نیز به دست راست کردن انگشتر مستحب است. 4
طهارت: همراه داشتن انگشتر منقوش به اسمای الهی در حال تخلّی 5 و نیز استنجاء (--» استنجاء) با دست مزیّن به انگشتر منقوش به اسمای الهی، و بنا بر قول مشهور اسمای امامان معصوم و انبیا علیهم السّلام و به تصریح برخی حضرت فاطمه سلام الله علیها در صورت نرسیدن نجاست به آن مکروه و در صورت
نجس شدن آن، حرام می‌باشد، همچنین استنجاء با انگشتر دارای نگین سنگ زمزم مکروه است. 6 حرکت دادن یا جا به جا کردن انگشتر به هنگام وضو یا غسل، با علم به رسیدن آب به زیر آن، مستحب و در صورت علم به نرسیدن آب به زیر آن و یا شک در رسیدن آب، واجب است. 7 نیز بیرون آوردن انگشتر به هنگام تیمّم واجب است. 8
صلات: به قول مشهور، نماز مرد همراه با انگشتر طلا 9 و نماز مرد و زن با انگشتر غصبی، باطل است. 10 نماز خواندن با انگشتر آهنی 11 و به قول مشهور، با انگشتر منقوش به تصویر حیوان یا انسان مکروه، 12 و در کراهت نماز خواندن با انگشتر منقوش به تصویر غیر دارای روح مانند درخت، اختلاف است. 13 نماز خواندن با انگشتر عقیق به ویژه عقیق یمانی 14، و نیز انگشتری که نگین آن بلور باشد 15، مستحب است. نمازِ همراه با انگشتر نجس صحیح است؛ زیرا همچون عرقچین و جوراب از مصادیق چیزهایی است که نماز در آن به تنهایی صحیح نیست. 16 شمارش تعداد رکعات نماز با جا به جا کردن انگشتر جایز است. 17
صوم: مکیدن انگشتر برای روزه دار جهت کاستن از تشنگی جایز است. 18
حج: مستحب است مسافر برای حفظ سلامتی خود، انگشتر عقیق زرد یا فیروزه نوشته شده با ذکر خاص، همراه داشته باشد. 19 به دست کردن انگشتر برای مُحرم (--» احرام) به قصد زینت، حرام و به قصد استحباب یا خاصیّت آن، جایز است. 20 به قول مشهور، طواف با انگشتر نجس باطل است. 21
جهاد: انگشتر از سَلَب (--» سلب) محسوب می‌شود. 22
نکاح: آمیزش با همراه داشتن انگشتر نوشته شده به اذکار و اسمای الهی، مکروه است. 23 در صورت ذکر نشدن مَهر در عقد، اگر شوهر بخواهد پیش از دخول زن را طلاق دهد، باید به فراخور حال خود، مالی به زن بدهد مانند انگشتر طلا یا نقره با ارزش در حال تنگدستی. 24
یمین: اگر کسی سوگند یاد کند که زیور آلات نپوشد، انگشتر را نیز شامل می‌شود. از این رو، با به دست کردن انگشتر، سوگند شکسته می‌شود 25 (--» قسم) .
ارث: انگشتر میّت از حبوه (--» حبوه) است و به پسر بزرگ تر داده می‌شود. 26
1 - جواهر الکلام 41 // 54.
2 - 8 // 264 - 265.
3 - مستند الشیعة 4 // 373.
4 - وسائل الشیعة 5 // 81 و الحدائق الناضرة 2 // 80.
5 - الحدائق الناضرة 2 // 76.
6 - کتاب الطهارة (شیخ انصاری) 1 // 486؛ جواهر الکلام 2 // 71 - 73 و الحدائق الناضرة 2 // 82 - 83.
7 - جواهر الکلام 2 // 287.
8 - العروة الوثقی 1 // 497.
9 - جواهر الکلام 8 // 110 - 112.
10 - الحدائق الناضرة 7 // 111.
11 - جواهر الکلام 8 // 264.
12 - الحدائق الناضرة 7 // 149.
13 - جواهر الکلام 8 // 276.
14 - مستند الشیعة 4 // 373.
15 - کشف الغطاء 3 // 44 و جامع عباسی // 347.
16 - العروة الوثقی 1 // 104.
17 - 723.
18 - جواهر الکلام 16 // 260.
19 - 18 // 162 - 163.
20 - 370.
21 - 19 // 273.
22 - 21 // 190.
23 - الحدائق الناضرة 23 // 138.
24 - جواهر الکلام 31 // 55.
25 - 35 // 334.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه (711-713)
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «انگشتر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- انگشتر طلا، انگشتر عکس دار، انگشتر نجس، انگشتر نقره
- به لحاظ مورث:
- انگشتر پدر، انگشتر شهید
- به لحاظ نوع:
- انگشتر آهنی، انگشتر بلور، انگشتر عقیق، انگشترفیروزه
وابسته
- اخراج انگشتر، تصویر حیوان بر انگشتر، چرخاندن انگشتر عقیق، حمل انگشتر مزین به اسم الله، درّ نجف، غسل باانگشتر، گِردکردن نگین انگشتر، وضو با انگشتر
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه (711-713)