امام زاده
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
امام زاده: فرزند بدون واسطه یا با واسطه امام علیه السّلام.
از آن به مناسبت در بابهای طهارت، حج، وقف و نذر سخن رفته است.
زیارت قبر امام زادگانی که در مسیر ولایت و محبت اهل بیت علیهم السّلام بودهاند، از آن جهت که تعظیم شعائر دینی و گرامی داشت امامان علیهم السّلام به شمار میرود، مستحب، و بی حرمتی، تحقیر و اهانت به آنان، حرام است. زیارت برخی امام زادگان مانند حضرت عبد العظیم حسنی سلام الله علیه در ری و حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در قم مورد تأکید ویژه قرار گرفته است. 1
________________________________________
651
ورود جنب (--' جنابت) ، حائض (--' حیض) و نفساء (--' نفاس) به حرم امام زاده، در صورتی که موجب هتک حرمت نگردد و مسجد نباشد، جایز است. 2
به تصریح برخی فقها، انتقال میّت از محل فوت او، به نزد قبور امام زادگانی که پیرو امامان علیهم السّلام بودهاند، همچون انتقال به مشاهد مشرّفه أئمّه علیهم السّلام، مستحب است. 3
ساختن و مرمّت قبور نیکان و امام زادگان در خط ولایت، همچون بنا و تعمیر روضه منوّره امامان علیهم السّلام، مستحب است 4، و نذرها و وقفهای صورت گرفته برای حرم ایشان، باید به مصارف حرم از قبیل تعمیرات، فرش کردن، روشنایی، زائران نیازمند و خادمان ایشان برسد و در صورت وقف یا نذر برای خصوص امام زاده بدون تعیین مورد مصرف، در مطلق خیرات صرف میگردد. 5
تخریب آثار بر جای مانده از قبرهایی که بر اثر گذشت زمان طولانی، بدن میّت در آنها از بین رفته، جایز است، جز قبور عالمان، صالحان و امام زادگان به ویژه در صورتی که قبر آنان زیارتگاه مؤمنان و علاقمندان باشد. 6
1 - القواعد الفقهیة (بجنوردی) 5 251 و جواهر الکلام 20 103.
2 - العروة الوثقی 1 286؛ 337 و 364 و مهذّب الاحکام 3 222.
3 - جواهر الکلام 4 348.
4 - مستند الشیعة 3 282 و مصباح الفقیه 5 428.
5 - توضیح المسائل مراجع م 2662 و 2663 و العروة الوثقی ( تکملة ) 1 225.
6 - العروة الوثقی 1 453.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 650
اصطلاحنامه
اعم
اخص
وابسته
- استفاده از وسائل امام زاده، انتقال میت به اماکن مقدس، تعمیر قبور امام زادگان، حرم امام زاده گان، زیارت امام زادگان، نبش قبر امام زاده، نذر بر امام زاده، ورود جنب به حرم امام زاده، وقف حرم امام زاده گان
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 650