امامت مضطجع

توضیح مفهومی

اضطجاع: به پهلو دراز کشیدن.

از آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و حج سخن رفته است.

طهارت: واجب است میّت مسلمان را در قبر به پهلوی راست و رو به قبله بخوابانند. جنین در رحم زن کافر آبستن از مسلمان نیز در حکم مسلمان است و در صورت مرگ هر دو، زن را پشت به قبله بر پهلوی چپ دفن می‌کنند تا روی جنین به سمت قبله قرار گیرد. 1

صلات: نمازگزار در صورت ناتوانی از ایستادن و نشستن، می‌تواند نماز را به حالت اضطجاع بخواند، لیکن در این که بین اضطجاع به راست یا چپ مخیّر است یا در صورت توانایی باید به راست بخوابد، اختلاف می‌باشد. 2 رکوع و سجود در حالت اضطجاع، با اشاره انجام می‌گیرد. 3 بالا بردن دست‌ها هنگام تکبیرة الاحرام در این حالت، مانند سایر حالات، مستحب است. 4 استقبال قبله در حالت یاد شده، با قرار گرفتن صورت و بدن به سمت قبله تحقّق می‌یابد. 5 در جواز اضطجاع غیر ضروری در نافله، اختلاف است. 6

به قول مشهور، امامت نمازگزار به حالت اضطجاع برای مأمومی که ایستاده یا نشسته است، جایز نیست 7 و برای مانند خود، جایز است. 8 خواندن نافله صبح پس از نافله شب (--' نماز شب) هر چند فجر طلوع نکرده باشد،

________________________________________

542

جایز است. در این صورت، مستحب است پس از خواندن نافله صبح، بر پهلوی راست دراز کشد و دعاهای وارد شده را بخواند، تا فجر طلوع کند. 9

حج: حاجی در راه بازگشت از مکّه به مدینه، زمانی که به مُعَرّس (--' معرّس) رسید، مستحب است توقّف نماید و پس از نماز خواندن در آن جا، اندکی به پهلو دراز کشد. 10

1 - جواهر الکلام 4 296 - 297.

2 - 9 264 - 265.

3 - 266.

4 - ذکری الشیعة 3 381.

5 - العروة الوثقی 1 547.

6 - جواهر الکلام 12 222 - 223.

7 - 13 327 - 328.

8 - 330.

9 - المبسوط 1 131 - 132.

10 - الحدائق الناضرة 17 4.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 541

اصطلاح‌نامه

اعم

امامت جماعت

وابسته

اضطجاع، مضطجع

منابع

• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 5 : صفحه 91
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 175، 275
• تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 4 : صفحه 289
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 505
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 13 : صفحه 328
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 541
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 250
• مستمسک العروة الوثقی جلد 7 : صفحه 322
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 6 : صفحه 1761
• مهذب الاحکام جلد 8 : صفحه 130، 133