افراط
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
افراط: زیاده روی.
افراط دارای احکام تکلیفی و وضعی می‌باشد و در ابواب طهارت، صلات، خمس، تجارت، قرض، حجر، شرکت، مزارعه، عاریه، وکالت، اطعمه و اشربه و شهادات آمده است.
افراط در بلند خواندن حمد و سوره به حدّی که خارج از متعارف باشد، نماز را باطل می‌کند. 1
زیاده روی در مصرف، اسراف (--' اسراف) است. افراط کردن در صرف مال در کارهای خیر با رشید بودن (--' رشد) منافات ندارد. 2
چنانچه افراط موجب زیان به دیگری گردد، افراط کننده ضامن است مانند این که افراط در آب دادن مزرعه باعث خرابی ساختمان همسایه شود. 3
رهن گیرنده 4 (مرتهن) ، دلاّل 5، وکیل، شریک 6 و هر کسی که امین است، در صورتی ضامن می‌باشد که افراط یا تفریط کند (--' قاعده عدم ضمان امین) .
افراط در خوردن مکروه است و اگر موجب ضرر شود یا گمان ضرر باشد، حرام می‌گردد. 7 مقدار مصرف شده از درآمد، خمس (--' خمس) ندارد، مگر آن که در مصرف زیاده روی شده باشد، در این صورت آن مقدار خمس دارد. 8
افراد در شوخی و مزاح اگر مصداق خلاف مروّت (--' مروّت) باشد، بنا بر قولی
________________________________________
590
که خلاف مروّت را موجب سقوط عدالت (--' عدالت) می‌داند، سبب عدم قبول شهادت می‌گردد. 9 (--' تقصیر)
1 - جواهر الکلام 9 382.
2 - جامع المقاصد 5 183 - 186.
3 - مجمع المسائل 2 101.
4 - جواهر الکلام 25 174.
5 - مجمع الفائده 8 540.
6 - 10 203.
7 - جواهر الکلام 36 461.
8 - سؤال و جواب (سید یزدی) 274.
9 - ایضاح الفوائد 4 425.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 589
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «افراط» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- اسراف ( فقه )، افراط امین، افراط در محبت زن، افراط موجب ضرر
- به لحاظ متعلق:
- افراط در آشامیدن، افراط در جهر قرائت، افراط در خیرات، افراط در شوخی، افراط در قسم، افراط در هزینه سال
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه افراط به زیرصفحه افراط/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.