اصل اباحه ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اصل اباحه ( اصول فقه ) : جواز عقلی تصرّف در اشیا قبل از ورود حکم شرع
اصل اباحه، مقابل اصالت حظر بوده و به معنای حکم اولی عقل به جواز تصرف در اشیا ـ با قطع نظر از وجود شرع و حکم شارع نسبت به آنها ـ می‌باشد.
در این که عقل، صرف نظر از احکام شرع، نسبت به افعال عادی انسان، که انتفاع از آنها صحیح بوده و ضرری برای کسی ندارد - در مقابل افعال ضروری او مثل تنفس ـ چه حکمی دارد، میان علمای اصول اختلاف است:
عده‌ای معتقدند در این گونه مسائل، عقل به اباحه و جواز تصرف، حکم می‌دهد و جمع دیگری اعتقاد دارند حکم عقل در آنها حظر و منع از تصرف است.
گروهی نیز مانند ' حاجبی ' معتقدند عقل در این موارد هیچ گونه حکمی ندارد و بعضی مانند ' اشعری ' گفته‌اند عقل به توقف حکم می‌دهد. ' شیخ طوسی (ره) ' در کتاب ' عُدّة الاصول ' نظر اخیر را پذیرفته است.
اصالت اباحه و اصالت برائت به یک دیگر شباهت دارند، به گونه‌ای که بعضی توهم کرده‌اند که بحث از اصالت اباحه، همان بحث از اصالت برائت است، اما حقیقت این است که بین این دو تفاوت هایی وجود دارد.
منابع
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (328-329)
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 87
- معارج الاصول : صفحه 202
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 10
- بحرالفوائد : صفحه 3
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 74
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 504
- منهاج الاصول جلد 4 : صفحه 18
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 256
- بدایع الافکار : صفحه 157
- کفایة الاصول : صفحه 310
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه (400-401)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اصل اباحه ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصل اباحه ( اصول فقه ) به زیرصفحه اصل اباحه ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 86، 193، 231
- اصول الاستنباط : صفحه 222
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 469
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 119
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه 333
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 337
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 158، 160
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 97، 102، 103، 104، 159
- المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 12، 13
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 74، 75، 77، 78، 412
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 504
- بحرالفوائد : صفحه 3
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 10
- بدایع الافکار : صفحه 157
- تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 240، 241
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 254، 256، 267، 291
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 359
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (328-329)، 445
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 12
- کفایة الاصول : صفحه 310
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 87
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 286
- معارج الاصول : صفحه 202، 203
- منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 30
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه (400-401)
- منهاج الاصول جلد 4 : صفحه 18
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 199، 255، 291
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 104
- نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 104