اصالت ظهور

توضیح مفهومی

اصالت ظهور : اخذ به ظهور کلام و الغای احتمال خلاف آن

اصالت ظهور، در جایی به کار می‌رود که لفظ استعمال شده، در معنای خاصی ظهور داشته باشد؛ یعنی حمل لفظ یا کلام بر آن معنا در نظر عقلا راجح باشد، هر چند در مقام استعمال، احتمال خلاف آن (اراده معنای مرجوح) داده می‌شود؛ در چنین حالتی عقلا به معنای ظاهر تمسک نموده و معنای خلاف ظاهر را نادیده می‌گیرند.

بنا بر این، اصالت ظهور، یعنی اخذ به ظهور کلام (معنای راحج) و الغای احتمال خلاف آن (معنای مرجوح) . این اصل لفظی عقلایی، حکم می‌کند که تا وقتی برای معنای خلاف ظاهر دلیلی اقامه نشده است، باید همان معنای ظاهر کلام را اخذ کرد و به آن پای بند بود، و شارع شیوه جدیدی را اختراع نکرده است، بلکه همان شیوه عقلا را در تمسک به ظهور لفظ متکلم تأیید و امضا نموده است زیرا اگر شیوه دیگری مورد نظر شارع بود آن را بیان می‌کرد.

نکته اول:

این اصل چنان گسترده است که همه اصول لفظی دیگر را در بر می‌گیرد، به گونه‌ای که همگی به همین اصل برمی گردد؛ بنابراین، درباره اصالت حقیقت می‌توان گفت: لفظ با احتمال اراده معنای مجازی از آن، در معنای حقیقی ظهور دارد. در مورد اصالت عموم گفته می‌شود: لفظ با احتمال تخصیص، در عموم ظهور دارد و بقیه اصول لفظی نیز به همین ترتیب به اصالت ظهور بر می‌گردد.

بنابراین، اگر به جای اصول لفظی، فقط به اصالت ظهور به معنای عام آن اکتفا شود، دیگر نیازی به اصول دیگر نیست.

نکته دوم:

نسبت به رجوع اصالت ظهور به اصالت عدم قرینه و بالعکس، میان علمای اصول اختلاف نظر است:

' شیخ انصاری ' (ره) در کتاب ' رسائل ' می‌گوید: اصالت ظهور و سایر اصول وجودی به اصالت عدم قرینه بر گشت می‌نماید.

مرحوم ' آخوند ' عکس این مسئله را اعتقاد دارد و مرحوم مظفر می‌گوید: غیر از اصالت ظهور، اصل مستقلی به نام اصل عدم قرینه وجود ندارد تا نوبت به آن برسد و بحث شود که کدام یک به دیگری بر می‌گردد.

منابع

1. اصطلاحات الاصول : صفحه 57
2. الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 233
3. اصول الفقه جلد 2 : صفحه 139
4. المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 165
5. سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه 149
6. الموجز فی اصول الفقه : صفحه 28
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اصالت ظهور» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اصل ظهور

اعم

اصول لفظی

وابسته

ظهور الفاظ

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصالت ظهور به زیرصفحه اصالت ظهور/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 510
• اصطلاحات الاصول : صفحه 57
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 37
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 139
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه (232-233)، 233
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 13، 159، 160
• المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 165
• المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 87
• الموجز فی اصول الفقه : صفحه 28
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 266، 270، 271، 291
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 94
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 529
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 89، 93، 287
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 180، 187
• سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه 149
• شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (293-294)
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 27، 28، 102
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 578
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 210
• نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 88