اسم مفعول

توضیح مفهومی

اسم مفعول : اسم مشتق از فعل مضارع مجهول

اسم مفعول، از مصادیق مشتق اصولی و اسمی است که از فعل مضارع مجهول، یعنی از ' یُفعَل '، مشتق گردیده و بر کسی یا چیزی که فعل بر آن واقع شده، دلالت می‌کند.

نزاع اصولیون در مبحث مشتق مبنی بر این که آیا مشتق در خصوص ' ما تلبس بالمبدأ ' حقیقت است یا اعم از آن و ' ما انقضی عنه المبدأ '، در اسم مفعول هم جاری است.

برخی از اصولی‌ها با داخل بودن اسم مفعول در بحث مشتق مخالف بوده و می‌گویند: مفعول یعنی ' من وقع علیه الفعل ' و در چنین معنایی نمی‌توان انقضا تصور کرد، زیرا معنای انقضا این است که در زمانی فعلی بر مفعول واقع نمی‌شود، و چنین چیزی در اسم مفعول ممتنع است، هر چند سال‌ها از آن بگذرد.

به این اشکال دو جواب نقضی و حلّی داده شده که به ترتیب عبارت است از:

1. عین همین اشکال در اسم فاعل هم هست، و هر چه در آن جا گفته شود، در این جا نیز گفته می‌شود؛

2. وقتی وقوع ضرب را مثل صدور آن، فعلی ـ در مقابل شأنی ـ فرض کنیم، منقضی شدن در مورد آن نیز متصور است.

منابع

1. کتاب التعریفات : صفحه 11
2. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 58
3. کفایة الاصول : صفحه 56
4. محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 240
5. مفاتیح الاصول : صفحه 19
6. مفاتیح الاصول : صفحه 15
7. لغت نامه دهخدا جلد 2 : صفحه 2184
8. سیری کامل در اصول فقه جلد 2 : صفحه (576-577)
9. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

اسما، مشتق ( اصول )

وابسته

هیئت اسم مفعول، وضع اسم مفعول

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اسم مفعول به زیرصفحه اسم مفعول/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 58
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 161
• بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 367
• سیری کامل در اصول فقه جلد 2 : صفحه (576-577)
• کتاب التعریفات : صفحه 11
• کفایة الاصول : صفحه 56
• لغت نامه دهخدا جلد 2 : صفحه 2184
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 239، 240
• مفاتیح الاصول : صفحه 15، 19
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 129