استفراغ
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
استفراغ
استفراغ: قی کردن.
به بیرون آمدن مواد درون معده از راه گلو به صورت عمدی یا قهری استفراغ اطلاق میشود؛ واژه استفراغ در تعریف اجتهاد با اضافه به وُسع به کار رفته است که مراد، بذل نهایت سعی و تلاش میباشد (--» اجتهاد) . گاهی نیز به کلمه « رَحِم » اضافه میگردد که منظور، استبراء رحم است (--» استبراء) . از این عنوان در بابهای طهارت، صلات، صوم و حدود سخن گفته شده است.
طهارت و صلات: آنچه با استفراغ از گلو بیرون میآید، پاک است، مگر آن که عین نجس مانند خون همراه آن باشد. 1
قی کردن موجب نقض طهارت 2 و بطلان نماز 3 نمیشود، ولی وضو گرفتن پس از آن، مستحب است. 4 برخی استحباب را به صورت ناخوشایندی طبع از آن، مقیّد کردهاند.
صوم: استفراغ عمدی و بدون ضرورت در روزه واجبِ معیّن مانند روزه ماه رمضان، حرام است و به قول مشهور، موجب بطلان روزه اعم از واجب و مستحب میگردد؛ هر چند ناشی از ضرورت مانند بیماری باشد، لیکن در وجوب قضا و کفّاره در روزه واجب معیّن، یا وجوب قضا بدون کفّاره، اختلاف است. قول مشهور، عدم وجوب کفّاره است. 5
حدود: گواهی فردی بر شراب خوردن کسی و گواهی فرد دیگر بر استفراغ آن توسط همان شخص، در حکم شهادت دو گواه بر شراب خواری و موجب ثبوت حدّ (--» حدّ) است. ثبوت شراب خواری
به گواهی هر دو شاهد بر استفراغ شراب، مورد اشکال و تردید واقع شده است. 6
1 - جواهر الکلام 6 84.
2 - 1 417.
3 - ذکری الشیعة 4 27.
4 - جواهر الکلام 1 24.
5 - 16 287 - 289؛ مستمسک العروة 8 308؛ 340 و مهذّب الاحکام 10 150.
6 - جواهر الکلام 41 462 - 463 و الروضة البهیة 9 208 - 2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 443
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «استفراغ» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ سن:
- استفراغ بالغ، استفراغ شیرخوار
- به لحاظ عبادت کننده:
- استفراغ در نماز، استفراغ عمدی روزه دار
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه استفراغ به زیرصفحه استفراغ/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 2 : صفحه 116
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 26
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 34 : صفحه 85، 86
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 1 : صفحه 84
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 1 : صفحه 417
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 6 : صفحه 84
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 18
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 443
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 113
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 1 : صفحه 27