استصحاب تقدیری ( شک تقدیری )

توضیح مفهومی

استصحاب تقدیری ( شک تقدیری ) : حکم به بقا در صورت فرضی بودن شک لاحق

استصحاب تقدیری (شک تقدیری) استصحابی است که شک لاحق در آن، تقدیری (فرضی) است.

توضیح:

هر یک از یقین سابق و شک لاحق در استصحاب، یا تقدیری است یا فعلی. یقین و شک فعلی در مواردی است که مکلف‌به وضع خویش توجه داشته و در خارج، برای او یقین سابق به اصل وجود و شک لاحق در بقا، بالفعل پیدا شده باشد، اما شک تقدیری در موردی است که شخص، یقین سابق به اصل وجود چیزی دارد، ولی به سبب غفلت، بالفعل متوجه وضعیت خود نشده تا ببیند شک در بقا دارد یا نه، ولی یقین دارد که اگر متوجه حال خویش می‌بود، به طور قطع برای او شک در بقا پیدا می‌شد، مانند این که کسی ساعت 10 صبح به حدث یقین دارد، سپس تا ساعت 2 بعد از ظهر غافل می‌شود، و نماز ظهر و عصر را خوانده، بعد متوجه می‌شود که ساعت 10 محدث بوده و نمی‌داند در حالت غفلت وضو گرفته و نماز خوانده یا خیر؛ در چنین موردی، شک لاحق که از ارکان استصحاب است، قبل از نماز به فعلیت نرسیده، چون شخص غافل بوده است، ولی شک تقدیری دارد؛ به این معنا که اگر توجه پیدا می‌کرد، حتماً برایش شک به وجود می‌آمد.

بعضی از اصولی‌ها، مدعی شده‌اند که با شک تقدیری در بقا هم استصحاب جاری می‌شود، اما بعضی دیگر هم چون مرحوم ' شیخ انصاری ' آن را قبول ندارند.

منابع

1. فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 32
2. الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 41
3. کفایة الاصول : صفحه 459
4. المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه (93-94)
5. الوصول الی کفایة الاصول جلد 5 : صفحه 112
6. حقایق الاصول جلد 3 : صفحه (445-446)
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

اصل استصحاب ( اصول فقه )

وابسته

شک تقدیری

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استصحاب تقدیری ( شک تقدیری ) به زیرصفحه استصحاب تقدیری ( شک تقدیری )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 409
• الاستصحاب فی الشریعة الاسلامیة : صفحه 41
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه (93-94)
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 90، 92
• الوصول الی کفایة الاصول جلد 5 : صفحه 112
• بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 211، 212، 214
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 446
• حقایق الاصول جلد 3 : صفحه (445-446)
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 375
• فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 32
• کفایة الاصول : صفحه 459، 460
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 14
• نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 14