ازاله
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
ازاله: زدودن و برطرف کردن.
مراد از آن بر حسب چیزی که به آن اضافه می‌شود مانند نجاست، حدث، مو و بردگی، متفاوت است. عمده مباحث مربوط به آن در باب‌های طهارت و صلات آمده، لیکن در دیگر باب‌ها مانند حج و قصاص نیز از آن به مناسبت سخن رفته است.
________________________________________
362
چگونگی تحقّق: تحقّق ازاله گاهی منوط به نیّت (قصد قربت) است مانند ازاله حدث به وضو، غسل یا تیّمم، و گاهی منوط به آن نیست مانند ازاله نجاست.
حکم: ازاله از نظر حکم، چند قسم است:
1. ازاله واجب: ازاله نجاست از بدن و لباس برای گزاردن نمازِ واجب و مستحب 1 و نیز برای طواف (--' طواف) به قول مشهور 2 و برای دخول مسجد در صورت سرایت نجاست به مسجد 3 واجب است. وجوب ازاله در صورت عدم سرایت نجاست به مسجد 4 و همچنین از همه بدن پیش از غسل 5 و از مواضع وضو پیش از آن، 6 مورد اختلاف است.
ازاله نجاست از محل سجده، 7 مساجد، مشاهد مشرّفه (--' مشاهد مشرّفه) ، قرآن، ضریح معصوم علیه السّلام و هر چیزی که تعظیم و احترام آن در شرع مقدّس واجب است مانند تربت کربلا 8 و نیز از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و از ظرف هایی که برای خوردن و آشامیدن و نیز وضو گرفتن و مانند آن به کار می‌رود، واجب است. 9
از دیگر موارد وجوب، ازاله نجاست از بدن میّت و از کفن نجس شده او 10، و نیز وجوب ازاله موانع رسیدن آب به اعضا در غسل و وضو است. 11
2. ازاله حرام: زدودن مو از بدن بر مُحرم (--' احرام) جز در صورت ضرورت، 12 و همچنین ازاله موی دیگری بدون رضایت او، حرام است و اگر کسی به جنایت، موی صورت یا سر دیگری را از بین ببرد، در صورت عدم رویش آن، قصاص می‌شود و در صورت رویش، به پرداخت ارش (--' ارش) مُلزم می‌گردد. 13
3. ازاله مستحب: زدودن موهای زیر بغل و زهار (شرمگاه) و نیز چرک بدن به ویژه پیش از احرام (--' احرام) مستحب است. 14
ازاله نجاست به ازاله عین آن با یکی از اسباب ازاله محقّق می‌شود. بنا بر این، از بین رفتن رنگ و بوی آن لازم نیست. 15
________________________________________
363
مطهِّرات (--' مطهِّرات) مانند آب و آفتاب، اسباب ازاله نجاست هستند.
(--' تطهیر) (--' استنجاء)
1 - جواهر الکلام 6 89.
2 - الحدائق الناضرة 16 86 - 87.
3 - مستمسک العروة 1 493 - 494.
4 - جواهر الکلام 6 95.
5 - 3 101.
6 - مستمسک العروة 2 423 - 424.
7 - 1 490.
8 - جواهر الکلام 6 98.
9 - 99.
10 - 4 251.
11 - العروة الوثقی 1 211.
12 - جواهر الکلام 18 377 - 378.
13 - 42 373 - 375.
14 - 18 175؛ الحدائق الناضرة 5 540 - 542.
15 - جواهر الکلام 6 198.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 361
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «ازاله» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ احکام تکلیفی:
- ازاله حرام، ازاله مستحب، ازاله واجب
- به لحاظ متعلق:
- ازاله بکارت ( فقه )، ازاله بوی خوش، ازاله چرک، ازاله حایل، ازاله زرع، ازاله سیاهی چشم، ازاله غرس، ازاله گِل راه، ازاله مانع، ازاله مستی شراب، ازاله منفرات زوج، ازاله مو، ازاله نجاست
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ازاله به زیرصفحه ازاله/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.