عملکردها

اجبار ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

تفاوت اکراه و اجبار: در اکراه، مُکرَه هر چند از عمل مورد اکراه ناخشنود است، لیکن آن را با اراده و قصد انجام می‌دهد؛ بدین معنا که برای دفع ضرر، دست به عمل اکراهی می‌زند؛ هر چند اختیار به مفهوم خشنودی از عمل، از وی سلب شده است، در حالی که در اجبار، اراده و قصد نیز از فرد مجبور سلب می‌گردد مانند ریختن شراب در حلق کسی یا فرو بردن سر روزه دار در آب با قهر و غلبه. افزون بر این، تحقّق اکراه منوط به تهدید و حصول خوف است، بر خلاف اجبار.

البته در کلمات فقها اجبار به جای اکراه، بسیار به کار رفته است؛ با این تفاوت که واژه اجبار بیشتر در موارد اکراه به حق که از سوی حاکم شرع، مولا و مانند آن دو که از نظر شرع دارای ولایت هستند (--» ولایت) ، صورت می‌گیرد، و واژه اکراه، بیشتر در موارد اکراه به ناحق به کار رفته است.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 630

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اجبار ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جبر ( اجبار )

اعم

افعال جوارحی ( فقه )

اخص

اجبار بر ترک حجاب
به لحاظ متعلق:
اجبار بر ارش، اجبار بر التقاط، اجبار بر پرداخت دَین، اجبار بر حج، اجبار بر حضانت، اجبار بر خلع، اجبار بر خمس، اجبار بر رضاع، اجبار بر شرط، اجبار بر قبول قضاوت، اجبار بر کنترل جمعیت، اجبار بر نفقه، اجبار بر نکاح، اجبار به بارداری، اجبار به بیع قرآن، اجبار به جواب، اجبار به زیارت
به لحاظ مجبر علیه:
اجبار باکره، اجبار راهن، اجبار کافر، اجبار متبایعان، اجبار محتکر، اجبار مفلس

وابسته

اختیار ( صفت )، اقرار اجباری، اکراه ( فقه )، بیمه اجباری، حج اجباری، رضایت ( فقه )، زکات اجباری، قسمت اجباری، محاربه اجباری

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجبار ( فقه ) به زیرصفحه اجبار ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=229

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 1 : صفحه 311
  • الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 432
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 239، 630