ابهام ( مبهم )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ابهام: پوشیدگی انگشت شصت دست و پا (--' انگشت) .
ابهام به معنای اول در بابهای گوناگون اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مورد بحث و موضوع احکامی قرار گرفته است.
اگر ابهام در کلام شارع (--' شارع) پدید آید، به آن مجمل (--' اجمال) و متشابه (--' متشابه) گویند و عمل به آن جایز نیست. 1 و اگر در کلام آدمی روی دهد، چنانچه در ضمن عقدی مانند بیع 2، ضمان 3، وکالت 4، کفالت 5، صلح 6 و نکاح 7 باشد، موجب بطلان آن میشود. همچنین است در برخی ایقاعات (--' ایقاع) مانند طلاق 8 بنا بر قول
________________________________________
223
مشهور. اقرار به چیز مبهم صحیح است لیکن مُقِرّ مُلزم به تفسیر آن میشود. 9
شارع مقدّس بعضی واژههای مبهم مانند جزء، سهم و شیئ در باب وصیّت را تفسیر و تبیین کرده است که فقها در ذیل عنوان وصایای مبهمه (--' وصیّت) از آن بحث نمودهاند. 10
1 - اصطلاحات الاصول 232.
2 - جواهر الکلام 22 419.
3 - 26 121.
4 - 27 353 و 354.
5 - 26 200.
6 - 240.
7 - 29 157.
8 - 32 45 و 46.
9 - 35 117.
10 - 28 318 - 32.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 222
اصطلاحنامه
اعم
وابسته
- آشکار کردن، اقرار مجهول، بیع مجهول، تشبیب زن خیالی، تفسیر، دعوی مجهول، رهن مجهول، ضمان مجهول، طلاق مجهول، قرض مجهول، کفاره مجهول، مضاربه به مال مجهول، وصیت به مجهول، وصیت مجهول
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 222