عملکردها

آیه ظهار

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

آیه ظهار : آیه 2 مجادله، در باره تشبیه زن خود به یکی از محارم به قصد طلاق

به آیه 2 سوره مجادله «آیه ظهار» می‌گویند. گفتنی است که چهار آیه اول این سوره در باره «ظهار» سخن می‌گوید، ولی تنها آیه دوم به این نام معروف شده است.

«ظهار» در لغت به معنای «پشت»، و در اصطلاح عبارت خاصی است که با آن، زن بر مرد حرام می‌شود. ظهار یکی از سنت‌های جاهلی است که در آن مرد، همسر خود را به یکی از محارم یا مادر خود تشبیه کرده، این گونه انزجار خود را از وی ابراز می‌دارد، و در واقع صیغه ظهار به جای نوعی طلاق کاربرد داشته است.

در زمان رسول‌خدا (ص) اوس بن صامت همسر خود را ظهار کرد و در پی شکایت همسرش به رسول‌خدا (ص) چهار آیه اول سوره مجادله در بیان احکام ظهار نازل شد. در این آیات، به مسائل ذیل اشاره شده است: 1. نقض سنت جاهلی؛ 2. کفاره ظهار.

اگر مردی پس از ظهار، پشیمان شود و قصد آمیزش با همسر خود را داشته باشد، باید پیش از آن کفاره بدهد؛ یعنی یک بنده آزاد کند یا شصت روز روزه بگیرد و یا شصت فقیر را اطعام کند.

همچنین برخورد قاطع اسلام با ظهار، بیانگر این است که اسلام هرگز اجازه نمی‌دهد مردان خودکامه با استفاده از رسوم و عادات ظالمانه، به حقوق زن تجاوز کنند؛ بلکه با این گونه سنت‌های خرافی، مبارزه و آن‌ها را ملغی اعلام می‌کند.

منابع

  1. تفسیر نمونه جلد 23 : صفحه 409
  2. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 178
  3. اسباب النزول : صفحه 104

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه ظهار» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 002 مجادله

اعم

آیات الاحکام ( علوم قرآنی )، اسامی آیات، سوره مجادله ( سوره 58 )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه ظهار به زیرصفحه آیه ظهار/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اسباب النزول : صفحه 104
  • اسباب النزول : صفحه 273
  • الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 450
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 24
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 178
  • تفسیر نمونه جلد 23 : صفحه 409
  • شناخت قرآن : صفحه 189
  • نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 19 : صفحه 177